<አገር አጥፋ> አረም

ብሽሽቅ ሃይማኖትም፣ ፖለቲካም፣ ወግም ሥርዓትም አይደለም፡፡ ብሽሽቅ ከከሠረ ኅሊና የሚበቅል ‹አገር አጥፋ› አረም ነው፡፡ ‹አገር አጥፋ› አረም የከብቶች ፀር የዕጽዋት ቀበኛ የሆነ ገበሬ አስቸግር አረም ነው፡፡ ‹አገር አጥፋ› አረም መስከረም መጥባቱን የሚያበሥረንን አደይ አበባ ሳይቀር ከሀገር የሚያጠፋ አረም ነው፡፡ አረሙን ከብቶቹ ስለሚያውቁት በአካባቢው ድርሽ አይሉም፡፡ ለስሙ የሚያፈካውን አበባ ንቦች ከቀሰሙት ማር ሳይሆን የሚገድል መርዝ ነው፡፡ ግዛቱን ሲያስፋፋ ከአውሮፓ ቅኝ ገዥዎችም ይብሳል፡፡ አገር ምድሩን ነው የሚወርረው፡፡ ዋናው ተግባሩ ሌላውን ሁሉ እያወደመ ራሱን ብቻ ማስፋፋት ነው፡፡ የግጦሽ መሬቱን ለመቆጣጠር ግልቢያው ከፍተኛ ነው። በተለይም በአውስትራሊያና በአፍሪካ ከፊል አካባቢዎች ተዛምቷል። በሕንድ «የኮንግረሱ ሳር» በሚል መጠሪያው ይታወቃል። በ28 ቀን እራሱን የሚተካ ሲሆን፤ ዓመቱን ሙሉ አብቦ ይቆያል። እስከ አንድ ሜትር የሚረዝም ሥር ስላለው ሀገሩን ሁሉ ይቆጣጠረዋል። ዘሩ እስከ ሃያ ዓመት መሬት ላይ መቆየት ይችላል። የዋግ ሕምራ ገበሬዎች ‹አገር አጥፋ› ብለው የሰየሙትን ይሄንን አረም ሳይንቲስቶቹ ‹Parthenium hysterophorus› ብለው ይጠሩታል፡፡

ብሽሽቅም እንደዚሁ ነው፡፡ በተለይም ደግሞ በፖለቲካውና በሃይማኖቱ መስክ ሠፍኖ አገር እያጠፋ ነው፡፡ የምንጽፈው ጽሑፍ፣ የምንለጥፈው ፎቶ፣ የምንሰጠው ትምህርት፣ የምናቀርበው ምስክርነት፣ የምንሠራው ሥራ፣ የምንለግሰው ሐሳብና የምንገልጸው አቋም የቆምንበትን ዓላማ ለማስረዳትና አዎንታዊ ለውጥ ለማምጣት መሆኑ ቀርቶ ሌላውን ለማናደድ፣ ለማቃጠል፣ ለማበሳጨት፣ አንጀቱን ለማሣረርና ቆሽቱን ለማድበን፣ ጨጓራውን ለመላጥና ጥሎ ለማንኮታኮት እየሆነ ነው፡፡ ነገራችን ሁሉ ጠላት ተኮር እየሆነ ነው፡፡  

ጥቁር ድንጋይ

የገንዘብን ጠባይ የእነርሱን ያህል የሚያውቀው የለም የሚባሉት ስዊዘርላንዳውያን እንዲህ ይተርካሉ፡፡

አንዲት ውብ ልጅ የነበረቺው አንድ ነጋዴ ነበር፡፡ ከአንድ አራጣ አበዳሪ ከረጢት ሙሉ ብር ተበድሮ ማትረፍ አቅቶት ከሠረ፡፡ የመክፈያውም ጊዜ ደረሰ፡፡ የብድር ውሉ ነጋዴው በጊዜው ብድሩን ካልከፈለ ወደ እድሜ ልክ ወኅኒ እንደሚወረወር ይገልጣል፡፡ ይህ ቀን መድረሱ ለነጋዴውና ለልጁ አስደንጋጭ ሆነባቸው፡፡

የአራጣ አበዳሪው የ80 ዓመት ሽማግሌ፣ ጠባየ ክፉና መልከ ድፉ ነው፡፡ በዚያ አካባቢም እርሱን የሚወደው አንድም ሰው አልነበረም፡፡ ነገር ግን ነጋዴዎች ገንዘብ ሲፈልጉ ከእርሱ ውጭ የሚያበድራቸው አልነበረም፡፡ ይህ አራጣ አበዳሪ ነጋዴው ከወኅኒ የሚተርፍበትን አንድ ሸውክ አቀረበ፡፡ ‹የነጋዴው ልጅ እኔን ለማግባት ፈቃደኛ ከሆነች ነጋዴው ከወኅኒ ይተርፋል፤ ያለበለዚያ ግን እድሜ ልኩን ይማቅቃል› አለ፡፡

ነጋዴውም ልጁም ደነገጡ፡፡ ሁለቱም ለምርጫ አስቸጋሪዎች ናቸው፡፡ በአንዱ አንደኛው በሌላውም ሌላኛው ይሠዋሉ፡፡ የአንዱ መሠዋት ደግሞ ሁሉንም ይሠዋል፡፡ ምን ይደረግ? በሁለት ሞት መካከል የሚደረግ ምርጫ፡፡ መጨነቃቸውን ያየው አራጣ አበዳሪ ሁለተኛ አማራጭ አቀረበ፡፡ ‹እዚህ ማሠሮ ውስጥ ሁለት የባሕር ድንጋዮች እከታለሁ፡፡ ነጭና ጥቁር፡፡ ልጅህም እዚያ ባሕሩ ውስጥ ሆና ዓይኗን ተጨፍና እጇን ወደ ማሠሮው ውስጥ ትከታለች፡፡ ነጩን ካወጣች እኔን አታገባም፣ አንተም አትታሠርም፤ ጥቁሩን ካወጣች ደግሞ እኔን ታገባለች አንተ ግን አትታሠርም› አላቸው፡፡ አራጣ አበዳሪው ውርርዱ ባሕሩ ውስጥ እንዲሆን የፈለገው ልጂቱ ባሕሩን ፈርታ ያቀረበላትን ጥያቄ እንድትቀበል አስቦ ነው፡፡ አባት ተጨነቀ፡፡ ልጁ ግን ስለ ችግሩ ብቻ ማሰብ ጥቅም እንደሌለው ገባት፡፡ ችግሩን ተረድታ መፍትሔውን ማሰብን መረጠች፡፡

ሰው ተዋርዶ ሰይጣን ክብር ያገኘበት ዘመን

የቤተ ክርስቲያናችን የገድላትና የተአምራት መጻሕፍት ሲጻፉ፣ የሰዎቹን ክብር በሚጠብቅ መንገድ ካልሆነ በቀር ችግር ደርሶባቸው ተአምር የተደረገላቸውን ሰዎች የተጸውዖ ስም አይገለጡም፣ ወይም የክርስትና ስማቸው ጥቅም ላይ ይውላል፡፡ ሰዎቹን በስማቸው መጥራት ቢያስፈልግ እንኳን ለዝርዝር ማንነታቸው በማይመች ስም ይገለጣሉ፡፡ ይህ ሁሉ የሚደረግበት ዋናው ምክንያት የሰውን ልጅ ሰብአዊ ክብር(Human dignity) ለመጠበቅ ነው፡፡ እነርሱ ቢያልፉም እንኳን ልጅና ልጅ ልጅ ይኖራልና፡፡

እኅታችን ጌጤ ዋሚ ‹ሩጫን በሚከለክሉ በአጋንንት› ተያዘች ተብሎ የተለቀቀባትን ቪዲዮ ስመለከት በእምነት ስም የሚነግዱ ሰዎች የደረሱበትን ሞራላዊ ኪሣራ አየሁት፡፡ ከመጀመሪያው ሰይጣንን እየቀዱ ለገበያ ማዋል በየትኛውም የቅዱሳን ሕይወት ውስጥ የማናየው ነው፡፡ መቼም ሰይጣን እንደዚህ ዘመን በክብር መድረክ ያገኘበት ጊዜ የለም፡፡ ከዚህም አልፎ ልጅ፣ ቤተሰብ፣ ወዳጅ፣ ዘመድ፣ ዓለም አቀፋዊ ተክለ ሰብእና ያላትን አትሌት በዚያ ዓይነት ክብርን በሚነካ ሁኔታ እያሰቃዩ በቪዲዮ ማሳየት ፈጽሞ የእግዚአብሔርን ክብር መግለጥ ሊሆን አይችልም፡፡ ሰውነትን ማዋረድ እግዚአብሔርን ማዋረድ ነውና፡፡ አስፈላጊ ነው ካለች እርሷ ራሷ ትንገረን እንጂ ይህንን የመሰለ ቪዲዮ እንኳን ሌላው እርሷም ልታሳየን የተገባ አይደለም፡፡  

የትውልድ አደራ

ልዑል ራስ መንገሻ

የኢትዮጵያ አካዳሚ ፕሬስ

2010 ዓም

እኔ ከአዲስ አበባ ወደ ስዊዘርላንድ፣ ልዑል ራስ መንገሻ ከቀበና ወደ ዘጠነኛ ዓመት የእድሜ ባለጸጋነት አብረን እየተጓዝን ነው፡፡ ‹የትውልድ አደራ› የሚለውን መጽሐፋቸውን ማንበብ ከአንድ የታሪክ መዝገብ ከያዘ አረጋዊ ጋር ተቀምጦ እንደ ማውጋት ያለ ነው፡፡ ትገረማላችሁ፣ ትመሰጣላችሁ፣ ታለቅሳላችሁ፣ ትስቃላችሁ፣ ከዚያም አልፋችሁ ግን ለምን? ትላላችሁ፡፡

ልጅ ሆነው ከአዲስ አበባ ወደ ትግራይ በሰው ትከሻ እንዴት እንደተጓዙ ሲተርኩላችሁ የዛሬ መቶ ዓመት አካባቢ በእግር ይደረግ የነበረውን ጉዞ እየቃኛችሁ አብራችሁ ታለከልካላችሁ፡፡ በትግራይ የነበረውን የመሳፍንት ልጆች አስተዳደግ ሲተርኩት በልጅ ልባቸው ውስጥ ትገረማላችሁ፡፡ አውሮፕላንና መኪና ሲታይ የነበረውን ግርምታ ሲነግሯችሁ በሳቅ ትፈርሳላችሁ፡፡ በሰባት ዓመታችው ራስ  ሥዩም መንገሻ ለራስ መንገሻ ሥዩም ደጃዝማችነት ለማሰጠት ዐፄ ኃይለ ሥላሴን ጠየቁ፡፡ መልሱ የመጣው በስልክ ነበር፡፡ ራስ መንገሻ ሥዩም በስልክ ተጠርተው ሲቀርቡ ለዐፄ ኃይለ ሥላሴ እጅ እየነሡ ነበር ወደ ስልኩ የሚሄዱት፡፡ ንጉሡ በሌሉበት በስልክ እጅ ሲነሣ ማየት ለሕጻኑ መንገሻ አስገራሚ ነገር ነበር፡፡ ‹ልዑል ጌታዬ› ይሏቸዋል አባታቸውን፡፡

የ1928ቱን የጣልያን ወረራን ለመመከት በሰሜን በኩል ተደርጎ የነበረውን ዝግጅት መንገሻ ይተርኩልናል፡፡ በተለይ ‹ልዕልት እመቤቴ› የሚሏቸው ወ/ሮ ዐጸደ አስፋው ያደረጉት የስንቅ ዝግጅት ምነው በዝርዝር በተተረከ ኖሮ ያሰኛል፡፡ በአንድ በኩል ሀገር ወዳዱ ራስ ሥዩም መንገሻ፣ በሌላ በኩል ከጣልያን የተባበሩት ደጃዝማች ኃይለ ሥላሴ ጉግሣ በዚያው በትግራይ ምድር ያደረጉትን የተቃረነ ዝግጅት ስናይ ‹የእናት ሆድ ዥንጉርጉር› እንላለን፡፡ 

የቤተ ክርስቲያን ዕርቀ ሰላም ጉዳይ

በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን አባቶች መካከል የተፈጠረውንና ከ25 ዓመታት በላይ ያስቆጠረውን መለያየት ለመፍታት በድጋሚ እንቅስቃሴ ተጀምሯል፡፡ በሀገር ቤትና በውጭ በሚኖሩ ኢትዮጵያውያን ሽማግሌዎች የተጀመረው ጥረት የሁለቱን ወገን አባቶች ይሁንታ አግኝቷል፡፡ ይህ ጥረት ከግብ ደርሶ የመለያየቱ ግንብ እንዲፈርስና አንድነቱ እንዲመጣ የሚመኘውና የሚጸልየው ብዙ ነው፡፡

ችግሩን ለመፍታት የተነሡት ሽማግሌዎች ያጓኟቸውን አራት ዕድሎች በመጠቀም ካለፈው በበለጠ ሊሠሩ ይገባል፡፡ እነዚህ ዕድሎችም፡-

       1.      ሁለቱም ወገኖች ሽምግልናውን ለመቀበልና በውይይቱ ለመቀጠል መስማማታቸው

      2.     በሀገርና በውጭ ሀገር የሚገኙ የምእመናንና የካህናት ማኅበራት ለዕርቅና አንድነቱ ጠንካራ ድጋፍ መስጠታቸው

      3.     ሀገሪቱ ያጋጠሟትን የልዩነት ፈተናዎች በመግባባትና በአንድነት ለመፍታት መነሣሣት የጀመረችበት ወቅት መሆኑ

      4.     የሀገሪቱ ጠቅላይ ሚኒስትርና መንግሥታቸው ሂደቱን በከፍተኛ ሁኔታ መደገፋቸው፣ ናቸው፡፡

እነዚህን ዕድሎች በመጠቀም ሁለቱም ወገኖች የዕርቅና የአንድነት ሂደቱን ለመጀመር ብቻ ሳይሆን ለመቀጠልና ከፍጻሜውም ለማድረስ መትጋት አለባቸው፡፡ ጊዜው እየሄደ ነው፡፡ ችግሩ ሲከሠት የነበሩት አበው በሁለቱም ወገኖች ዐረፍተ ሞት እየገታቸው ነው፡፡ ሽማግሌዎቹ ጳጳሳትን ካጣን በታሪኩ ላይ የምናደርገው ንትርክ ራሱ ከዕርቁ ሂደት በላይ ይፈጃል፡፡ በሌላ በኩልም ሰው የተሰላቸበት ጊዜ ላይ ነው ያለነው፡፡ የምእመናንን ፍላጎት የሚያረካ፣ የዓለምን ሂደት የሚመጥን፣ ለቤተ ክርስቲያን ተልዕኮ የተሰለፈ ቤተ ክህነት የትም ማግኘት አልተቻለም፡፡ ከዚህም በላይ ደግሞ መለያየቱን የሚፈልጉት ቀሳጥያን ይህንን ችግር ማትረፊያ እያደረጉት ይገኛሉ፡፡

በአንድ ጀንበር ያልመጣ ችግር በአንድ ጀምበር አይፈታም፡፡ የሽምግልና ጥረቱ ችግሮችን ሁሉ ለመፍታት ከሆነ አይሳካም፡፡ ነገር ግን ዋና ዋና የሚባሉትን ችግሮች በመፍታትና ሌሎቹን በጋራ ለመፍታት የሚያስችል መደላድል በመፍጠር መሄዱ አዋጭ ነው፡፡

አሁን ሽማግሌዎቹ እየሄዱበት ላለው መንገድ አማራጭ መፍትሔዎቹ ስድስት ናቸው፡፡

ዳግማዊውን አለቃ ተክሌ መልሱልን

‹አራቱ ኃያላን› የተባለውን መጽሐፍ በ2006 ዓ.ም. ጎንደር ላይ ስንመርቅ የሀገረ ስብከቱ ሊቀ ጳጳስ ብጹዕ አቡነ ኤልሳዕ መሪጌታ እንደ ሥራቸው ስለሚባሉ የተክሌ አቋቋም ሊቅ አንሥተው ‹የተክሌ አቋቋም ከጊዜ በኋላ ቢጠፋ ወይም እኔ አንድ ነገር ብሆን ብለው 9 ካሴት የሚሆን ዜማ በካሴት ቀርጸው አስቀምጠዋል› ሲሉ ተናገሩ፡፡ ሌሎች ሊቃውንትም ‹እንደሥራቸው መቋሚያ ይዞ ሲዘም እንኳን ሰዎች ንቦች ይመሰጣሉ› ሲሉ ስለ እርሳቸው መሰከሩ፡፡ 

ኃይሌ ፊዳ እና የግሌ ትዝታ

በአማረ ተግባሩ (ዶ/ር)

2010 ዓ.ም.

ዋጋ 111.50

በኢትዮጵያ የአብዮት ታሪክ ውስጥ ስንት ሊቃውንት፣ ስንት ቅኖች፣ ስንት የዋሐንና ስንት ባለ ራእዮች ልዩነትን በመገዳደል ለመፍታት በተወሰደው ርምጃ ወድቀው እንደቀሩ ከሚያስረዱን መጻሕፍት አንዱ ይህ መጽሐፍ ነው፡፡ በተደጋጋሚ ስሙን በክፉም በደግም ስለምንሰማው ሰው ስለ ኃይሌ ፊዳ የአብሮ ኗሪ ምስክርነት ነው፡፡ ጸሐፊው አብሮት ሠርቷል፣ አብሮት ኖሯል፣ አብሮትም ታሥሯል፡፡ እስከዛሬ ይህ ሁሉ መዓት ሲወርድበት ለምን ዝም እንዳለም አስገራሚ ነው፡፡ ምናልባት የፕሮፌሰር ሽብሩ ተድላን መጽሐፍ እየጠበቀ ይሆናል፡፡

የዚያ ዘመን ኃያላን እንዴት ዓይነት ሐሳብ፣ መንገደና ተዋሥኦ እንደነበራቸው በኃይሌ ፊዳ ሕይወት ውስጥ እናየዋለን፡፡ እንኳንም አንዳንዶች ተረፉ፡፡ በርግጥ በሕይወት መትረፋቸውን ያልተረፉትን ለማጠልሸት የተጠቀሙበት አሉ፡፡ ተነሥተው እንደማይሞግቷቸው ስለሚያውቁ ከደርግ በላይ በሟቾች ላይ በታሪክ አጻጻፋቸው የጨከኑባቸውም አሉ፡፡

የደርግ ዓላማ ቀርቶ የመኢሶን፣ የኢሕአፓ፣ የኢዲዩ፣ የኢጭአት ዓላማዎች ቢሳኩ ኖሮ ኢትዮጵያ ዛሬ ምን ትመስል ይሆን? እንድንል ያደርጉናል እንዲህ ዓይነት መጻሕፍት ስናይ፡፡ ደራሲው ጨዋነትን፣ ወንድምነትን፣ ጓድነትንና ሚዛናዊነትን ለማደላደል የሄደበትን ጥረት አደንቃለሁ፡፡

ሰሚ ሲኖር፤የ66ቱ ትውልድ የጻፏቸውን፣ የተጻጻፏቸውንና ያሳተሟቸውን ድርሳናት በአንድ ማዕከል የሚያሰባስብ፣ የሚሰንድ፣ ካታሎግ የሚያደርግና ለምርምር የሚያዘጋጅ ማዕከል ያስፈልገናል፡፡ ‹ማዕከል 66› የሚባል፡፡ ያ ዘመን አላለፈም፡፤ ዛሬም የያዘን እርሱ ነውና፡፡ ድርሳናቱ የሚገኙት በመላው ዓለም ተበትነው ወይም ቃላቸውን በሰጡባቸው ወኅኒ ቤቶችና የደርግ ጽ/ቤት ተዘግቶባቸው ነው፡፡ አንዳንድ ጊዜ ካለማወቅና ካለመተዋወቅ የሚመጡ ስም ማጥፋቶች፣ መፈራረጆችና የገጽታ ግድያዎች ተከናውነዋል፡፡ ስማ በለው በርትቶ በዕውቀትና በመረጃ ላይ መነጋገርን አቀጭቶታል፡፡ ያ ማዕከል ያስፈልገናል፡፡

መልካም ንባብ፡፡  

ስድስተኛው የበጎ ሰው ሽልማት መርሐ ግብር የእጩዎች ጥቆማ ተጀመረ

ለሀገርና ለሕዝብ አርአያነት ያለው ታላቅ ተግባር ያከናወኑ ሰዎችን ዕውቅና የሚሰጠው የበጎ ሰው ሽልማት ስድስተኛው መርሐ ግብሩን ከግንቦት 2 ቀን 2010 ዓ.ም አንሥቶ የእጩዎች ጥቆማ በመቀበል በይፋ ይጀምራል፡፡ ስድስተኛው የበጎ ሰው ሽልማት ነሐሴ 27 ቀን 2010 ዓ.ም በደማቅ ሥነ ሥርዓት የሚካሄድ መሆኑን እንገልጻለን፡፡ 

ለዚህ የሽልማት መርሐ ግብር በአሥር ዘርፎች ማለትም

     1.  በመምህርነት ዘርፍ

     2.  ንግድና ሥራ ፈጠራ ዘርፍ

     3.  ማኅበራዊ ጥናት ዘርፍ

     4.  ሳይንስ ዘርፍ

     5.   ቅርስና ባሕል ዘርፍ

  6.   መንግሥታዊ የሥራ ኃላፊነትን በብቃት መወጣት ዘርፍ

     7.   ኪነ ጥበብ (በሙዚቃ ዜማ ድርሰት ዘርፍ) 

     8.   ሚዲያና ጋዜጠኛነት ዘርፍ

     9.   ለኢትዮጵያ በጎ ሥራ የሠሩ የውጭ አገር ዜጎች ዘርፍ

    10.  በጎ አድራጎት ዘርፍ

ከሕዝብ የእጩዎችን ጥቆማ ለመቀበል ተዘጋጅተናል፡፡

ዳጋ እስጢፋኖስ - የመነነው ገዳም (ክፍል ሁለትና የመጨረሻው)

ዳጋ፣- የጣና ሞገስ

ዳጋ እስጢፋኖስ የኢትዮጵያ ታሪክ ማዕከል ነው፡፡ ከመካከለኛው ዘመን መጀመሪያ አንሥቶ ነገሥታቱ፣ መኳንንቱ፣ ጳጳሳቱና ምእመናኑ የሀገሪቱ ታሪክ ባለ አደራ አድርገውታል፡፡ የመስቀሉን ክፋይ ጨምሮ አያሌ ንዋየተ ቅድሳትን፣ የነገሥታት የወግ ዕቃዎችን፣ ካባዎችንና አክሊሎችን ዳጋ በክብር ጠብቆልናል፡፡ በሀገሪቱ የደረሱ የእርስ በርስ ጦርነቶችና ወረራዎች ወደ ገዳሙ ባለመዝለቃቸው ከ800 ዓመታት በላይ የተጠበቁ ቅርሶችን ዳጋ አቅፎ ይዟል፡፡ ከተገነባ ከ300 ዓመት በላይ የሆነው ሙዝየሙ በእነዚህ ቅርሶች ተጣብቧል፡፡ መጽሐፍ በመጽሐፍ ላይ፣ ዕቃ በዕቃ ላይ ተነባብሯል፡፡ ሃይማኖት፣ ታሪክ፣ ቅርስና ባህል ወዳጆችና አክባሪዎች እንደ አህያ ጆሮ እንደ ጦር ጉሮሮ አንድ ሆነን ልንነሣ የሚገባበት ደረጃ ላይ ነው፡፡ ዕቃ ቤቱ ዘመኑን ጨርሶ በአንድ በኩል ተሰንጥቋል በሌላ በኩል እየተናደ ነው፡፡ በዚህ የተቀደሰ ተራራ ላይ ገዳሙን፣ መንፈሳዊነቱን፣ ታሪኩንና ቅርሱን የሚመጥን ሙዝየም መሥራት አለብን፡፡ ያ ካልሆነ ታሪካችንን ተረት ከመሆን አንታደገውም፡፡

ዳጋ እስጢፋኖስ - የመነነው ገዳም

በ13ኛው መክዘ መግቢያ(እንደ ገዳሙ ታሪክ በ1268 ዓ.ም) የሐይቅ እስጢፋኖስ የአቡነ ኢየሱስ ሞአ ደቀ መዝሙርና የዐፄ ይኩኖ አምላክ(1263-1277 ዓ.ም.) ወንድም በነበሩት በአቡነ ኂሩተ አምላክ የተመሠረተው ዳጋ ቅዱስ እስጢፋኖስ ገዳም እስካሁን ድረስ በታሪክ ጥንታዊ፣ በእምነት ኦርቶዶክሳዊ፣ በአነዋወር ገዳማዊ፣ በሕይወት ተባሕቷዊ ሆኖ እንደቀጠለ ነው፡፡

አቡነ ኂሩተ አምላክ ገዳሙን በሰማዕቱ ቅዱስ እስጢፋኖስ ስም የቆረቆሩት የሐይቅ እስጢፋኖስን ለማሰብ ይመስላል፡፡ ጥንታውያን የኢትዮጵያ አብያተ ክርስቲያናት ከሚታወቁበት መለያ አንዱ ብዙ ጊዜ የሚጠሩት በሰማዕታት (ቅዱስ እስጢፋኖስ፣ ቅዱስ ቂርቆስ፣ ቅዱስ ጊዮርጊስ)፣ በአርባዕቱ እንስሳ፣ በቅዱስ ሚካኤልና በቅድስት ድንግል ማርያም ነው፡፡ አቡነ ኂሩተ አምላክ ወደ ዳጋ ሲመጡ በእመቤታችን ስም የተሠራች ቤተ ክርስቲያን ማግኘታቸውን የገዳሙ ታሪክ ይናገራል፡፡ አካባቢው ከአኩስም ዘመን ጀምሮ ክርስትና የተስፋፋበት በመሆኑ ይህ የሚደንቅ አይደለም፡፡ የእመቤታችንን ታቦት ወደ ደቅ ደሴት በመውሰድ የቅዱስ እስጢፋኖስ ታቦት የገባው በዐፄ ዓምደ ጽዮን ዘመን መሆኑ ይነገራል፡፡

ገዳሙ ከጣና ሐይቅ በስተ ምሥራቅ በጣና ማዕከላዊ ሥፍራ ላይ ከደቅ ደሴት አጠገብ ይገኛል፡፡ የደሴቱ ስፋት ሦስት ኪሎ ሜትር ያህላል፡፡ ቤተ ክርስቲያኑ ከተራራው ጫፍ ላይ ሲገኝ የመነኮሳቱ መኖሪያ በዙሪያው ከትሟል፡፡ የመናንያኑ መቁነን ›መኩሬታ› የሚባል ሲሆን ከዳጉሳ እህል የሚዘጋጅ ዳቦ የመሰለ ምግብ ነው፡፡ የሚበላው ውሎ ነው፡፡ ያውም ወደ ሁለት ሰዓት የሚፈጅ ጸሎት ከተደረገ በኋላ፡፡ 

ውስጠ ወይራ

ነፍስ ሔር አቡነ ጴጥሮስ እንዲህ ነግረውኝ ነበር

ሰውዬው ቅኔ ሊቀኝ ቅኔ ቤት ይሄዳል፡፡ የገጠሙት መምህር ቀናነት አልነበራቸውምና ተቀኝቶ እንዲወጣ አልፈለጉም፡፡ ‹ሶበ› ብሎ ተቀኝቶ ሲመጣ፣ ‹እስመ› ብለው ያርሙታል፡፡ ‹እስመ› ብሎ ሲቀኝ ‹አምጣነ› ብለው ያስተካክሉታል፤‹አምጣነ› ብሎ ሲመጣ ‹አኮኑ› ይሉታል፡፡ ተሰቃየ፡፡ በዚህ ቢላቸው በዚያ የሚፈልገውን ዕውቀት አግኝቶ የሚፈልግበት ደረጃ እንደማይደርስ ገባው፡፡ በብዙ መንገዶች ለማባበልም፣ ለመለማመጥም፣ ጽሙድ እንደ በሬ ቅኑት እንደ ገበሬ ሆኖ ሊያገለግላቸውም ሞከረ፡፡ አልሆነም፡፡ በመጨረሻ መረረው፡፡

አንድ ቀን አራቱንም አስገብቶ አንድ ቅኔ አዘጋጀና ወደ መምህሩ ዘንድ ሄደ፡፡ ሲሄድም ባዶ አጁን አልነበረም፡፡ በጋቢው ውስጥ የወይራ ፍልጥ አዘጋጅቶ ነበር፡፡ ከተቀበሉት ይቀበላሉ፤ ካልተቀበሉትም ወይራው ሥራውን ይሠራል፡፡

መምህሩ ዘንድ ሲቀርብ በጋቢው ውስጥ የተሸፈነውን የወይራ ፍልጥ አዩት፡፡ እርሱም ድምጹ ከፍ አድርጎ ‹ሶበ፣ አኮኑ፣ እስመ፣አምጣነ፣› ብሎ ቅኔውን ተቀኘ፡፡ከዚያም መምህሩን ‹እንዴት ነው?› ብሎ ጠየቃቸው፡፡ መምህሩም ‹ምንም አይል ውስጠ ወይራ ነው› አሉት አሉ፡፡

ሕዝብም እንደዚህ ነው፡፡ በዚህም በዚያም ሲል መንገዱን ሁሉ ከዘጋህበት የመረረው ቀን ‹ሶበ፣ አኮኑ፣ እስመ፣አምጣነ፣› ብሎ ሁሉንም አከታትሎ ያመጣዋል፡፡ በዚያ ጊዜ መርጠህ የመቀበያህ ጊዜ ስለሚያልፍ ብቸኛው አማራጭህ ሁሉንም መቀበል ይሆናል፡፡ ምክንያቱ? ያልክ እንደሆነ ነገሩ ውስጠ ወይራ ነውና፡፡ ሰሞኑን በየከተማው ከጠቅላይ ሚኒስቴሩ ጋር የሚደረጉ ውይይቶች የሚያሳዩን ይሄንን ነው፡፡ ሕዝቡ መንገዱ ሁሉ ተዘግቶበት፣ ያቀረበውን ሁሉ የሚቀበለው አጥቶ ከመኖሩ የተነሣ ‹ሶበ፣ አኮኑ፣ እስመ፣አምጣነ፣› እያለ አንድ ላይ አመጣው፡፡ ግን ቅኔውን ብቻ አይደለም ‹ውስጠ ወይራ ነው›፡፡ መስቀል ተሰላጢን ይዟል፡፡ በመስቀሉ ይባርካል፤ በሰላጢኑ ይወጋል፡፡

ብልህ መሪ ‹ሶበ፣ አኮኑ፣ እስመ፣አምጣነ፣› አንድ ሆነው ሲመጡ ውስጠ ወይራ መሆኑን ዐውቆ ማድረግ ያለበትን በጊዜው ያደርጋል፡፡