ሕይወት- ሌስተርና ቼልሲ

click here for pdf

ይገርምሃል ወንድሜ በሕይወትህ ድል አድርገህ ዋንጫ ወሰድክ ማለት እዚያው የልዕልና ማማ ላይ እንደተሰቀልክ ትቀራለህ ማለት አይደለም፡፡ አታየውም ቸልሲን መከራውን ሲቀበል፡፡ አምና እርሱ ዋንጫ ሲበላ ያየ ሰው ዘንድሮ መከራውን ይበላል ብሎ ማን ገመተ? ብዙዎችኮ ሲወጡ መውረድን ይረሱታል፡፡ ለሚወጣ ሰው ግን መውረድ የጥላውን ያህል ቅርብ ነው፡፡ ‹እኖራለሁ ብለህ ሥራ እሞታለሁ ብለህ ኑር› ሲባል አልሰማህም? መውረድን የረሳ ባለ ሥልጣን፣ ሕመምን የረሳ ጤነኛ፣ ድህነትን የረሳ ሀብታም፣ ሞትን የረሳ ነዋሪ፣ ድቀትን የረሳ ጻድቅ፣ ውርደትን የረሳ ክቡር፣ ወደረሳው ነገር ለመጓዝ እንዴት ይፈጥናል መሰለህ? ድቅድቁ ጨለማ ያለው ከሻማው ሥር ነው፡፡

እነ እገሌ ካሉ፣ እነ እገሌ ቦታውን ከያዙ፣ እነ እገሌ እዚያ ላይ ከወጡ፣ በቃ አይሳካልኝም አትበል፡፡ ሌስተርን ያየ እንዲህ አይልም፡፡ ለወትሮው የእንግሊዝ እግር ኳስ ማንቸስተር ዮናይትድና ማንቸስተር ሲቲ፣ አርሴናልና ቼልሲ በእግራቸው ርግጥ፣ በእጃቸው ጭብጥ አድርገው የሚዘውሩት ይመስል ነበር፡፡ መቼም ዋንጫውን ከእነዚህ ከአራቱ አንዱ እንጂ ሌላው ይቀምሰዋል ተብሎ አይታሰብም ነበር፡፡ ‹ሙሴ በሩቁ ከነዓንን አያት እንጂ አልወረሳትም› እንደሚባለው ሌሎቹ ቡድኖች ዋንጫውን በሩቁ ከማየት አልፈው ይወርሱታል ብሎ ማን ያስብ ነበር፡፡ 

ሥርዓተ ዕለተ ስቅለት ዘደብረ ሊባኖስ

click here for pdf

ከ500 ዓመታት በፊት የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ዕለተ ስቅለትን እንዴት ታከብር እንደነበር በመጠኑ ሊያሳዩን ከሚችሉ መዛግብት አንዱ ‹ዜና ደብረ ሊባኖስ› የተሰኘው መዝገብ ነው፡፡ ዜና ደብረ ሊባኖስ በ1586 ዓም የተጻፈ መጽሐፍ ነው፡፡ መጽሐፉ አምስት ነገሮችን ይዟል፡፡ የደብረ ሊባኖስን ታሪክ ከአቡነ ተክለ ሃይማኖት እስከ ዐፄ ሰርጸ ድንግል ዘመን፤ የደብረ ሊባኖስ ገዳም ጥንታዊ ሥርዓተ ማኅበር፤ የደብረ ሊባኖስ ገዳም ጥንታዊ ሥርዓተ ጸሎት፤ በመጽሐፈ መነኮሳት መልክ የተጻፈ የልዩ ልዩ መነኮሳት አስደናቂ መንፈሳዊ ሕይወት እና በዐፄ ሰርጸ ድንግል ዘመን የተፈጸሙ አንዳንድ ሀገራዊ ኩነቶች፡፡

እስካሁን በተደረገው ጥናት ዜና ደብረ ሊባኖስ ሦስት ቅጅዎች አሉት፡፡ የመጀመሪያው በፓሪስ ብሔራዊ ቤተ መጻሕፍት፣ በአንቶንዮ ዲአባዲ ስብስብ ውስጥ በቁጥር 108 ተመዝግቦ የሚገኘው፤ ሁለተኛው ከደብረ ጽጌ ማርያም የተገኘውና በማይክሮ ፊልም ተነሥቶ በEMML 7346 ተመዝግቦ የሚገኘው፤ ሦስተኛው ደግሞ በደቡብ ጎንደር ማኅደረ ማርያም ደብር የሚገኘው ቅጅ ነው፡፡ ከሦስቱም ቁልጭ ብሎ የሚነበበው የማኅደረ ማርያሙ ቅጅ ነው፡፡ በዚህ መጽሐፍ ውስጥ ከምናገኛቸው ጉዳዮች አንዱ በቤተ ክርስቲያን በዓላት ስለሚደረጉ ጸሎቶችና የጸሎቱ ሥነ ሥርዓት አንዱ ነው፡፡ አንዳንድ ሥርዓቶች በዘመን ብዛት ተረስተዋል፡፡ አንዳንዶቹ ደግሞ ተጎርደዋል፡፡ የጥንቱን ከዛሬው ማስተያየትና የጎደለውን ለመሙላት፣ የተረሳውን ለማስታወስ፣ የተሳተውንም ለማቅናት መሞከር ብልህነት ነው፡፡ እስኪ ለምሳሌ ሥርዓተ ዕለተ ስቅለቱን እንየው፡፡ 

የሰርቆ አደሮች ስብሰባ

clicke here for pdf

ሰሞኑን በአዲስ አበባ አንድ ትልቅ የስብሰባ አዳራሽ ውስጥ የአዲስ አበባ ደረጃ አንድ ሌቦች ስብሰባ አድርገው ነበር፡፡ የስብሰባው መሪ ቃል ‹የሕዝቡን ጥያቄ ለመመለስ ሌቦች ምን ሊያደርጉ ይችላሉ?› የሚል ነው፡፡ ስብሰባው እንደተጀመረ አንደኛው የታወቀ ሌባ እጁን አወጣና ‹መፈክሩ ላይ የተጠቀስንበት ስም ትክክል አይደለም፡፡ ገጽታችንን የሚያበላሽ ነው› ሲል አስተያየት ሰጠ፡፡ ጭብጨባ አዳራሹን ሞላው፡፡

‹ታድያ ምን ይሁን፤ መቼም ሌባ መሆናችን ርግጥ ነው› አሉ ሰብሳቢው፡፡

‹ጠየም አድርጉት፤ እንደ ባለጌ ጥፊ ድርግም አይደረግም› አሉ ሌላ አስተያየት ሰጭ፡፡

‹እኮ ምን እንባል› አሉ ሰብሳቢው፡፡

‹ሌሎቹ ሠርቶ አደር፣ አርብቶ አደር፣ ወቶ አደር፣አርሶ አደር ከተባሉ እኛም ‹ነጥቆ አደር› ነው መባል ያለብን›

ይኼው ጸደቀ፡፡

‹የሕዝቡ ምሬት ጨምሯል፡፡ ሕዝቡ በሌቦች መማረሩን በተደጋጋሚ እየገለጠ ነው፡፡ አንድ ቀን መሣሪያ ቢያጣ እንኳን አካፋና ዶማ ይዞ መነሣቱ አይቀርም፡፡

ከተንተከተከ እሳቱ ጨምሮ

ክዳኑን ይገፋል የፈላበት ሽሮ

ሲባል አልሰማችሁም፡፡ ያን ጊዜ ደግሞ ለሁላችን መግቢያ ቀዳዳው ጠባብ ነው የሚሆነው፡፡ ለዚህ ጉዳይ እኛው ራሳችን መፍትሔ ማምጣት አለብን› አሉ ሰብሳቢው፡፡

ማኅደረ ማርያም - ማኅደረ ታሪክ

click here for pdf

ማኅደረ ማርያም

ሰሞኑን በደቡብ ጎንደር ሀገረ ስብከት በፋርጣ ወረዳ፣ ከደብረ ታቦር 28 ኪሎ ሜት ርቀት ላይ፣ በ2450 ሜትር ከፍታ ከባሕር ወለል በላይ፣ በቧኢት ተራራ ላይ ወደተተከለቺው ማኅደረ ማርያም ደብር ተጉዤ ነበር፡፡ የጉዞዬ ዋና ዓላማ አቡነ ተክለ ሃይማኖትን በተመለከተ ለምሠራው ጥናት ተጨማሪ መረጃዎችን ፍለጋ ነው፡፡ ማኅደረ ማርያም ከደብረ ሊባኖስ ገዳም ጋር ቅርበት ከነበራቸው የጎንደር አድባራት አንዷ ናት፡፡ ሁለት እጨጌዎችንም አበርክታለች፡፡ ከግራኝ ወረራ በኋላ ወዲያው ከተተከሉ አድባራት አንዷ በመሆኗ ከግራኝ በፊትና በኋላ ላለው የሀገራችን ታሪክ የመገናኛ ድልድይ ናት፡፡

በ1572 ዓም ዐፄ ሰርጸ ድንግል የመንግሥቱን መቀመጫ ከሸዋ ወደ ጎንደር ወስዶ የእንፍራንዝን ከተማ ቆረቆረ፡፡ በ1580 ዓም ደግሞ ወደ እስቴ ጉዞ አደረገ፡፡ በመንገዱ ላይ ጉማራ የተባለው ወንዝ ሞልቶ አዞ ሲዋኝበት ተመለከተ፡፡ በዚህም የተነሣ ከማኅደረ ማርያም በጥቂት ኪሎ ሜትሮች ርቀት አርቦ ከተማን ከተመ፡፡ ባለቤቱ እቴጌ ማርይም ሥና ግን እነ አዝማች ዘሥላሴንና አዛዥ ዓምዴን ይዛ ወደ በጌምድር ተሻገረች፡፡

ጉዞ ማኅደረ ማርያም

እቴጌ ማርያም ሥና ወደ በጌምድር ስትሻገር ዛሬ ሸዋ ሰላሌ ከሚባለው ከአለታ ማርያም(ምናልባት ዓራተ ማርያም) ታቦተ ልደታ ለማርያምን ይዛ ነበር፡፡ በማኅደረ ማርያም የሚገኘው ድርሳነ ኡራኤል ‹ወትቤላ እግዝእትነ ማርያም ለሥነ ማርያም ንግሥት ሑሪ ኀበ ካልዕ ብሔር ወንሥኢ ታቦታትየ ዘሀለው ውስተ ኩሎን አድባራት ወኅድጊ ክልኤሆን ለአባ ኤልያስ ወይርእይኪ ለኪ ቅዱስ ራጉኤል መልአከ ብርሃናት መካን ኀበ ታነብሪ ታቦተ፤ ወኀበ ታሐንጺ ቤተ ክርስቲያን፡፡ ወትእምርተ ዛቲ መካን ዘሀለው በየማና ወበጸጋማ ክልኤቱ አፍላጋት፤ ወበታኅቴሃ ዐቢይ ባሕር ወትትበሃል ጎራማይ ዘውእቱ ጣና ወዘንተ ብሂላ ተሠወረት - እመቤታችን ማርያም ለንግሥት ሥነ ማርያም እንዲህ አለቻት፡- በሁሉም አድባራት የሚገኙትን ታቦቶቼን ይዘሽ ወደ ሌላ ሀገር ሂጂ፤ ለአባ ኤልያስም ሁለቱን ተዪለት፡፡ ታቦቱን የምታኖሪበትን፣ ቤተ ክርስቲያንም የምትሠሪበትን ቦታ መልአከ ብርሃናት ቅዱስ ራጉኤል ያሳይሻል፤ የዚያችም ቦታ ምልክቷ በግራዋና በቀኟ ሁለት ወንዞች አሏት፡፡ ጎራማይ የምትባል ታላቅ ባሕርም በሥርዋ ትገኛለች፡፡ ይህም ጣና ነው፡፡ ይህንንም ብላት ተሠወረች›› ይላል፡፡ 

አራቱ የጠባይ እርከኖች

click here for pdf

የሰው ልጅ አራት የጠባይ እርከኖች አሉት ይላሉ ትውፊታውያን ሊቃውንት፡፡ በነባሩ የኢትዮጵያ ትምህርት መሠረት ጠባይና ባሕርይ ይለያያሉ፡፡ ‹ባሕርይ› ማንነት ነው፡፡ በፍጥረትህ ታገኘዋለህ፡፡ ይዘህው ትኖራለህ፡፡ አትለውጠውም፤ አታሻሽለውም፡፡ ለምሳሌ ሰውነት ባሕርይ ነው፡፡ ሰው መሆንን፣ እንስሳ ወይም ዛፍ ወይም ውኃ በመሆን አትለውጠውም፡፡ ‹ጠባይ› ደግሞ በተፈጥሮ፣ በልምድ፣ በዕውቀት፣ በውርስ፣ የሚገኝ አስተሳሰብ፣ አመለካከት፣ ልማድ፣ አኳኋን፣ አነዋወር፣ አመል ነው፡፡ በትምህርት የጠባይ ለውጥ እንጂ የባሕርይ ለውጥ አይመጣም የሚባለው ለዚህ ነው፡፡ የባሕርይ ለውጥ ማለት ጨርሶ ማንነትን መለወጥ ማለት ነውና፡፡