ዕውቀት ቦታ ሲያጣ

click here for pdf

ታላላቅ የሚባሉ ተቋማት አንድን ነገር ሲሠሩ ያንን የተመለከተ ሞያ ያላቸውን ሰዎች የማማከር ነገር እየቀረ፣ እንዴው በቦታው ላይ በተመደቡ፣ ካገኙበት ቦታ ብቻ ገልብጠው በሚያመጡ አካላት እየተዳደርን መሆኑን ከሚያሳዩን ነገሮች አንዱ የምናትማቸው ካላንደሮቻችን ናቸው፡፡ የኢትዮጵያ የዘመን አቆጣጠር የሺ ዓመታት ጉዞን የተጓዘ፣ ከሀገሪቱ ባሕል፣ እምነት፣ ፖለቲካ፣ ግብርና፣ የአየር ሁኔታና ታሪክ ጋር በብርቱ የተሣሠረ መሆኑን እንኳን እኛ ባለቤቶቹ ሀገሪቱን በተመለከተ የሚያጠኑና የሚጠይቁ ሁሉ ያውቁታል፤ ያደንቁታልም፡፡

ይህ የዘመን አቆጣጠር ሥርዓት ራሱን የቻለ ሞያ ሆኖ በሀገር ቤት ትምህርት ቤቶች ሲሰጥ የኖረ፣ ለብዙ መቶ ዓመታት የሚያገለግሉ ቀመሮች ተዘጋጅተውለት ማንም ሰው በቀላሉ የዘመኑን ቁጥርና ሁኔታ እንዲያውቀው ሆኖ የተዘጋጀ ነው፡፡ አሁን አሁን ግን ‹ዋርካዎች ተቆርጠው እምቧጮ ሲበቅል፣ ጋኖቹ ጠፍተው ምንቸቶች ጋን ሲሆኑ› ታላላቆቹ ተቋማት ሳይቀሩ ይህንን ለዘመናት የዘለቀ የዘመን መቁጠሪያ እንደፈለጉ ያደርጉት ጀመር፡፡  

ይህ ዓመት 2007 ዓም ጳጉሜን 6 ቀን ናት፡፡ ስለዚህም አዲሱ ዓመት መስከረም አንድ ቅዳሜ እንጂ ዓርብ አይውልም፡፡ የዘመን መቁጠሪያ መጻሕፍቱ ሁሉ ይህንን ከመቶ ዓመታት በፊት ነግረውናል፡፡ ሌላው ቀርቶ በቅርቡ ልናገኘው የምንችለው የፕሮፌሰር ጌታቸው ኃይሌ ‹ባሕረ ሐሳብ› የተሰኘው መጽሐፍም ይህንኑ ይነግረናል፡፡ ሞያን በባለሞያው ያለ መሥራት፣ በዕውቀት ያለመመራት፣ ዕቅድን ከትክክለኛ ሥራ ይልቅ በክንዋኔ ሪፖርት የመገምገም ልማድ በሀገሪቱ ሥር አየሰደደ ስለመጣ ዓይናችን እያየ ኢትዮጵያን በሚያህል ሀገር አዲስ ዓመት መቼ እንደሚገባ ልንከራከር ነው፡፡

የኢትዮጵያ ፓርላማ ባሳተመው ‹‹የኢፌዴሪ የሕዝበ ተወካዮች ምክር ቤት ፳፻፯ House of peoples’ Representatives of The FDRE 2014/15›› አጀንዳ የዘንድሮውን 2007 ዓ.ም. ማብቂያ ጳጉሜን 5 ላይ አስቀምጦታል፡፡ ጳጉሜን ዘንድሮም ሠርዟታል፡፡ ዘንድሮ ያልኩት ያለምክንያት አይደለም፡፡ የዛሬ አራት ዓመትም ባሳተመው አጀንዳ ላይ ጳጉሜን ስድስትን ዘልሏት ስለነበር ነው፡፡  

በሕገ መንግሥቱ በዐንቀጽ 51 ቁጥር 20 ላይ ፓርላማው ‹‹አንድ ወጥ የመለኪያ ደረጃዎችና የጊዜ ቀመር ያወጣል›› ይላል፡፡ ይኼንን አውጥቶ ከሆነም የሕግ አወጣጥ ሥርዓትን ጠብቆ በዐዋጅ ማውጣት አለበት እንጂ በሚያሳትመው ካላንደር በኩል ሊነግረን አይችልም፡፡

በተለይም ፓርላማው የሀገሪቱ የሥልጣን የመጨረሻ አካል በመሆኑ የሚጽፋቸው ጽሑፎች፣ የሚናገራቸው ንግግሮች፣ የሚጠቀማቸው ፕሮቶኮሎች፣ የሚከተላቸው ሥርዓቶች፣ የሚያሳትማቸው ኅትመቶች አርአያነት ያላቸውና የሀገሪቱን ደረጃ የሚመጥኑ መሆን አለባቸው፡፡ ፓርላማው ስሕተቱን ከፈጸመ ‹አንደ ንጉሡ ..›› በሚለው ልማድ ሌሎቹም ተከትለውት ስሕተቱ ሀገራዊ መሆኑ አይቀሬ ነው፡፡ ሕገ መንግሥቱ የፓርላማው የሥራ ዘመን በመስከረም ወር የመጨረሻ ሳምንት ሰኞ ነው ይላል(ዐንቀጽ 58 ቁጥር 2)፡፡ ይኼ ሰኞ ግን እንደ ፓርላማው ካሌንደርና እንደ ትክክለኛው ካሌንደር ይለያያል፡፡ ታድያ የትኛውን ሊከተል ነው፡፡ 

ከፓርላማው ቀጥሎ የገረመኝ ሸገር ሬዲዮ ነው፡፡ ለባሕላዊ ነገሮች ትኩረት በመስጠቱና በሀገርኛ አቀራረቡ የምናውቀው ሸገር እርሱም ጳጉሜን 6ን የዘለለው የሚጠይቀው ባለሞያ አጥቶ ነው ለማለት ይቸግረኛል፡፡ ‹በተለመደው መሠረት ይሠራ› ተብሎ ተመርቶለት ይሆናል እንጂ፡፡ ሌሎቹን ድርጅቶች አላነሣቸውም፡፡ ፓርላማውና ሚዲያው ከተሳሳተ እነርሱ ማንን ይከተሉ፡፡ የሂሳብ ሥራው ከዘመን አቆጣጠር ጋር በሚገባ የተቆራኘው ‹ሁሌም የምንተማመንበት ባንክ› ንግድ ባንክ ባሳተመው ካላንደር ላይ ጳጉሜን 6 ዘልሎ እንዳንተማመንበት ማድረጉ አሳዛኝ ነው፡፡ የዛሬ አራት ዓመትም በተመሳሳይ ይህንኑ ስሕተት ፈጽሞት ነበር፡፡ አሁን የባንኩ ሠራተኞች ቅዳሜ(እንደ ባንኩ መስከረም ሁለት፣ እንደ ካላንደሩ መስከረም አንድ) ሥራ ሲገቡ ልናይ አይደል?

የመስቀልን በዓል ለማክበር የሚመጡ ጎብኝዎችን የሚመዘግቡና ስለ በዓሉ ቀን መረጃ የሚሰጡ አካላት ጳጉሜ አምስት ስትሆንና ስድስት ስትሆን መስቀል በአውሮፓውያን ካላንደር የሚውልበት ቀን ስለሚለያይ በ2008 ዓም በጎብኝዎች ላይ ሊፈጠር የሚችለውን ችግር ካሁኑ መገመት ይቻላል፡፡በዚህ ረገድ የሚመሰገነው ጠንቃቃው የኢትዮጵያ አየር መንገድ ነው፡፡

የባሕረ ሐሳብ ሊቁ ሄኖክ ያሬድ ‹‹ጊዜን ቀመርን በአግባቡ መጠቀም መሠረታዊ ነገር መሆኑ አይሳትም፡፡ አራት ነገሮችን የያዘ አንድ ቀዋሚ ጥንታዊ አገላለጽ አለ፡፡ ንግግር ለማድረግ ሐሳብን በጽሑፍ ለማስፈር ሰዋስው (ግራመር) የቋንቋ ሥርዓት አስፈላጊ ነው፡፡ ለአምልኮትም ይሁን ለክብረ በዓል ሙዚቃ ከነሥርዓቱ ያስፈልጋል፡፡ አገር ከነጓዙ ለመምራት ሕግና ቀኖና መሠረታዊው ነገር ነው፡፡ በዓላትና የዘመን መለወጫን በፀሐይም ሆነ በጨረቃ መንገድ ለማወቅ ካለንደር መሠረታዊ ነገር ነው፡፡ ከእነዚህ አራት ምሰሶዎች በኢትዮጵያችን ክፍተት ያለው የዘመን አቈጣጠር፣ ባሕረ ሐሳብ ላይ ነው፡፡ መንጋደዱ ጳጉሜን 6ን የመርሳቱ ነገርን ለማረቅ አራተኛው ምሰሶ ላይ አገሪቱ ትኩረት የምትሰጠውስ መቼ ነው?›› በማለት እንደጠየቀው ባለሞያዎቹ ሳይጠፉ አማክሮ መሥራት የተሳነን ለምንድን ነው?

ዕድገትና ብልጽና እንዲመጡ፣ መጥተውም እንዲዘልቁ ሀገር በዕውቀት መመራት ይገባታል፡፡ የሚሠሩ ሥራዎች በሙሉ በተገቢው ባለሞያ መከወንና በተገቢው የሞያ ደረጃ ሂደት ማለፍ ይገባቸዋል፡፡ ያለበለዚያ ግን እንኳን ወደፊት ከሚመጡት ግኝቶች ጋር ተጣጥመን ማደግ ቀርቶ አብረውን ከኖሩት ጥበቦችም ጋር መግባባት ያቅተናል፡፡