ዝርዝርና ጥቅልል

click here for pdf 

ወንዶችንና ሴቶችን በተመለከተ ከተጻፉ መጻሕፍት መካከል ከርእሱ ጀምሮ የሚገርመኝ አንድ መጽሐፈ አለ፡፡ ‹‹why Men Don’t have a clue & Women always need more shoes›› ይላል፡፡ ባልና ሚስቱ የመጽሐፉ ደራስያን አላንና ባርባራ ፔዝ የወንዶችንና የሴቶችን ግንኙነት ጤናማና ሰላማዊ ለማድረግ አንዱ ዋናው መንገድ ሁለቱ በነገሮች ላይ ያላቸውን ልዩነት ጠንቅቆ ማወቅና በዚያ ላይ ግንኙነትን መመሥረት ነው ይላሉ፡፡ 

በመጽሐፉ ውስጥ ካነሷቸው አስገራሚ የወንዶችና ሴቶች የአነዋወርና አስተሳሰብ ልዩነቶች መካከል አንዱ ነገሮችን የሚያዩበት መንገድ ነው፡፡ ሴቶች ነገሮችን በዝርዝርና አበጥረው የማየት አዝማሚያና ተሰጥዖ አላቸው ይላሉ፡፡ ለምን? እንዴት? የት? ከዚያስ? እያሉ ነገሮችን ይፈተፍቷቸዋል፡፡ ወንዶቹ ‹ዝርዝር ኪስ ይቀዳል› በሚለው የአራዶች መመሪያ ተመርተው ነው መሰል ነገርን በጥልቁና በዝርዝሩ ከማየት ይልቅ ጠቅላላውን ነገር ስለሚመርጡ ስለ አንድ ጉዳይ በዝርዝር ሲጠየቁ ቁጥጥር የተደረገባቸው፣ ምርመራ የተካሄደባቸውና አለመታመን የተፈጠረባቸው መስሏቸው ቁጣ ይቀድማቸዋል፡፡ ነገሩ የመጣው ጉዳዮችን በዝርዝር በሚያየው የሴቶች ልቡናና ነገሮችን መጠቅለል በሚወደው የወንዶች ልቡና መካከል በተፈጠረ ልዩነት ነው፡፡ 

እህልና አረም

click here for pdf 

የሀገሬ ገበሬ ዘር ያስቀምጣል፡፡ መርጦና መጥኖ፡፡ ሁሉም እህል ዘር አይሆንምና፡፡ በተቻለ መጠን ወፍ ያልቆረጠመው፣ ነቀዝ ያልቀመሰው፣ ሌላ ነገር ያልተቀላቀለበት፣ ያልተሸረፈና ያልተቦረቦረ፣ ሲያዩት የሚያምር፣ ሲበሉት የማያቅር ተመርጦ በልዩ ሁኔታ በልዩ ቦታ ይቀመጣል፡፡ አቀማመጡም የራሱ ሞያ አለው፡፡ ሞያውን ችሎ የሚያስቀምጠው ገበሬ ዘንድ ‹እገሌ ዘንድ ዘር አይጠፋም› እየተባለ አገር ይጠይቀዋል፤ ለሀገርም ዘር ያተርፋል፡፡

 

በዚህ ሁኔታ ጠብቆ ያኖረውን ዘር ሲዘራው ግን እንደ ገበሬው ቋንቋ የሚበቅለው ‹እህልና አረም ነው፡፡›› ፈልጎ ከዘራው እህል ጋር የማይፈልገው አረም አብሮ ይበቅልበታል፡፡ መጽሐፉስ ‹ዘሩ በበቀለ ጊዜ አረሙ ደግሞ ያን ጊዜ ታየ› አይደል የሚለው፡፡ ገበሬው አረሙን ሁለት ጊዜ ነው የሚታገለው፡፡ መጀመሪያ እንዳይበቅል በመከላከል፡፡ ዘሩን የሚመርጠው፣ አበጥሮና አንጠርጥሮ፣ ለቅሞና ሸክፎ የሚይዘው ለዚህ ነው፡፡ ዘሩ የሚወድቅበትን መሬትም አስቀድሞ መንጥሮና አስተካክሎ፣ ጎልጉሎና ለቅሞ ያጸዳዋል፡፡ አረም እንዳይኖረው ሲል፡፡ ይህንን አልፎ ከዘሩ ጋር አብሮ አረሙ ሲበቅል ግን ቢችል ‹ሆ› ብሎ በደቦ ባይችል እርሱና ቤተሰቡ ወጥተው አረሙን ያርሙታል፡፡ ‹ለአረም ቦታ መስጠት ደግም አይደል›› ይላል ገበሬው፡፡ ቦታ ላለመስጠትም ከሥር ከሥሩ ያርማል፣ ሥር ከሰደደ ዋናውን እህል እስከመዋጥና እስከ ማጥፋት ይደርሳልና፡፡ ማሳውም የስንዴ፣ የጤፍ፣ የገብስ መባሉ ቀርቶ ‹የአረም እርሻ ይሆናል፡፡ 

የኛ ሠፈር ፍርድ

click here for pdf 

እኛ ሠፈር ነው፡፡ አንዲት ሴትዮ በእኩለ ሌሊት እሪታዋን አቀለጠቺው፡፡ እኛም እየተንጋጋን ከቤታችን ወጣን፡፡ ሠፈርተኛው፣ የአካባቢ ጸጥታ አስከባሪዎች፣ መንገደኛው፣ የቀበሌ ሹሙ፣ ውሾቹ እንኳን ሳይቀሩ የተጮኸበት ቤት ጋ ተሰበሰቡ፡፡ ጎረምሶቹ የቤቱን በር ሰብረው ሲገቡ ባሏ ሚስቱን ውኃ ውኃ በሚያሰኝ ዱላ ይደበድባል፡፡ ጎረምሶቹ ዱላውን ነጥቀው እርሷን ከቤት አወጧት፡፡ ልብሷ ተቀዳዷል፤ የተረፈውም በደም አበላ ተጠምቋል፡፡  

ከጸጥታ አስከባሪዎች አንዱ ‹‹ለምን ይህንን ያህል በመጮኽ ሠፈሩን ጸጥታ ትነሻለሺ›› አላት ደም በደም የሆቺውን ሴትዮ፡፡ አልመለሰቺም፡፡ እርሷ ደሟን በልብሷ እየጠረገቺ ታለቅሳለቺ፡፡ እንኳን መልስ የምትሰጥበት በሕይወት የምትቆዪበት ዐቅም ያላት አትመስልም፡፡

‹‹ሁልጊዜ ኮ ነው የምትጮኸው፤ እኛ ሠፈሩን ሰላማዊና ለኑሮ ምቹ ለማድረግ ቀን ከሌት እንለፋለን፡፡ የኮብል ስቶን መንገድ አሠራን፣ የጥበቃ ቤት አሠራን፣ ዛፍ ተከልን፤ ትልልቅ ቢል ቦርዶችን ሰቀልን፣ ምን ዋጋ አለው፡፡ ይቺ ሴትዮ ሌሊት ሌሊት የሠፈሩን ሰላም ትበጠብጠዋለቺ›› አለ የአካባቢው ሹም በምሬት፡፡

‹‹ለምንድን ነው ሠፈሩን እንዲህ የምታሸብሪው?›› አላት ጸጥታ አስከባሪው፡፡

‹‹ ይልቅ እርሱን ‹ለምን ትደበድባታለህ›? ብላቺሁ አትጠይቁትም›› አለቺ ደሟን እየጠረገቺ፡፡

‹‹የችግሩን ምንጭ ትታችሁ የችግሩ ውጤት ላይ ለምን ታተኩራላችሁ፡፡ የጮኸቺው ስለተደበደበቺ ነው፡፡ መጠየቅ ያለበት ደብዳቢው እንጂ ስትደበደብ የጮኸቺው አይደለቺም› አለ አንድ ወጣት፡፡ ተሰብሳቢዎቹ ‹ዝም በል - ቀዥቀዣ › ብለው ተረባረቡበት፡፡

የሚባላውን ጅብ ጥሪ

 click here for pdf

ፕሮፌሰር ባሕሩ ዘውዴ በ1985 ዓም ታትማ በነበረቺው ውይይት መጽሔት(ቅጽ 2፣ ቁጥር 1) ላይ የዐፄ ኃይለ ሥላሴን ዘመንና የንጉሡን ሁለት መልክ የነበረው አመራር ገምግመው ነበር፡፡ መጀመሪያ ተራማጅ በኋላ ደግሞ ወግ አጥባቂ እየሆኑ የመጡት ንጉሥ ኃይለ ሥላሴ ከሃምሳ ዓመታት በዘለለው የንግሥና ዘመናቸው ለሀገሪቱ አስፈላጊ ከመሆን ተነሥተው አላስፈላጊ ወደመሆን የደረሱት ለምን ነበር? የሚለውን የምሁሩ ድርሳን በሚገባ ያሳየናል፡፡

ዐፄ ኃይለ ሥላሴ ተፈሪ መኮንን ተብለው ሥልጣን በያዙባቸው የመጀመሪያ ዓመታት ሀገሪቱን በለውጥ ጎዳና የሚወስዱ ርምጃዎችን በመውሰድ፣ የሀገሪቱን ማዕከላዊ አስተዳደር በማጠናከር፣ ትምህርትን በማስፋፋት፣ በዐፄ ምኒሊክ ዘመን የተጀመሩ ዘመናዊ አሠራሮችን ሥር ይዘው እንዲጎለብቱ በማድረግ፣ የሀገሪቱን አዲስ ሕገ መንግሥት እንዲረቀቅና እንዲጸድቅ በማድረግ ተራማጅ መሪ ሆነው ብቅ ብለው ነበር፡፡ ለውጥ ይሻ የነበረው የዘመኑ አዲስ ትውልድም የተፈሪ መኮንን ደጋፊና ተባባሪ ሆኖ ተሰልፎ ነበር፡፡ ተፈሪ መኮንንን እንደ አዲሲቱ ኢትዮጵያ መሪ፣ የሥልጣኔ አራማጅ፣ ወደ አዲስ ዘመን አሸጋጋሪ ተደርገው ይቆጠሩ ነበር፡፡