የዋርካው ዜጎች

click here for pdf

በአንድ ጫካ ውስጥ አንድ ከሺ ዓመታት በላይ እድሜ የጠገበ ዋርካ ነበረ፡፡ ዋርካው እጅግ ሰፊ፣ ውስብስብና ታላቅ ነው፡፡ በላዩ ላይ አዕዋፍ፣ በሥሩም እንስሳት ይጠለሉ ነበር፡፡ ከፊሉ ፍሬውን ከፊሉም ቅጠሉን ይመገባሉ፡፡ ሌሎቹም ግንዱንና ሥሩን ፍቀው ይበላሉ፡፡ አንዳቸው ለሌላቸው እንስሳትና አዕዋፍ የጠቀሙበት፣ አንዳቸውም አንዳቸውን የበሉበት ዘመን ነበር፡፡ አንዳቸው ከአንዳቸው ጋር የሚጋቡበት፣ አንዳቸውም ከሌላቸው ጋር የሚዋጉበት ዘመን አለ፡፡ ፈረስና አሞራ ተጋብቶ ክንፍ ያለው ፈረስ ተወልዶ ነበር አሉ፡፡ ታላላቆቹ እንስሳት በልተዋቸው ዘራቸው የጠፉ እንስሳትም አሉ፡፡

እነዚህ እንስሳት አለመግባባታቸው እየጨመረ መጥቷል፡፡ አንዳንዶቹ ወፍነት፣ አንበሳነት፣ ዝሆንነት፣ ድመትነት የሚባል ማንነት እንጂ እንስሳነት የሚባል ማንነት የለም ይላሉ፡፡ ሌሎቹ ደግሞ እንስሳነት የሚባል ማንነት እንጂ ወፍነት ወይም በግነት፣ ፍየልነት ወይም ጦጣነት የሚባል ማንነት የለም ብለዋል፡፡ ከዚህ የተረፉት ደግሞ ሁለቱም አለ ይላሉ፡፤ እስካሁን ግን በአንዱም አልተስማሙም፡፡

ምነው ሚኒስትር ዘነቡ ?

click here for pdf

ትናንት ማታ የሴቶች፣ ሕጻናትና የወጣቶች ጉዳይ ሚኒስትሯ ወ/ሮ ዘነቡ በትዊተር ገጻቸው ላይ ግብረ ሰዶምን በተመለከተ የጻፉትን ነገር ከምመለከት ወይ ሚኒስቴር መሥሪያ ቤቱ ባይኖር ወይ እርሳቸው ሚኒስትር ባይሆኑ እመርጥ ነበር፡፡ የሴቶችና የወጣቶች፣ የሕጻናት ሚኒስትር ሆነው ግብረ ሰዶምን በመደገፍና የዑጋንዳን አዲሱን ሕግ በመቃወም መጻፋቸው ‹‹ይህቺ ሀገር ወዴት እየሄደች ነው›› ብዬ እንድጠይቅ አድርጎኛል፡፡ ከተወሰኑ ጊዜያት በፊት በአዲስ አበባ የተሾሙ የአሜሪካ አምባሳደር በኢትዮጵያ የግብረ ሰዶማውያን መብት እንዲጠበቅ እሠራለሁ ያሉትን አስታውሼ እኒህ ዲፕሎማት እውነትም ሠርተዋል ማለት ነው አልኩ፡፡

‹‹የጠቅል አሽከር¡››

click here for pdf

በንጉሥ ኃይለ ሥላሴ ዘመን የንጉሡ አሽከሮች፣ ወዳጆችና፣ አድናቂዎች ‹‹የጠቅል አሽከር›› ብለው ይፎክሩ ነበር፡፡ ‹‹ጠቅል›› የዐፄ ኃይለ ሥላሴ የፈረስ ስም ነው፡፡ የጠቅል አሽከር -ማለትም የዐፄ ኃይለ ሥላሴ አሽከር ብሎ እንደ መኩራራት ነው፡፡ ያ ዘመን አለፈ፡፡ ጠቅልም አሟሟታቸው በቅጡ ሳይታወቅ በደርግ ተገደሉ፡፡ የጠቅል አሽከሮች ግን መልካቸውን ቀይረው ዛሬም አሉ፡፡

ዛሬ ያሉት የጠቅል አሽከሮች ‹‹የጠቅል አሽከር›› ብለው የሚፎክሩ አይደሉም፡፡ እንዴው ዝም ብለው የሚጠቀልሉ ናቸው፡፡ አንድን ብሔር፣ ብሔረሰብ ወይም ሕዝብ፣ አንድን ሀገር፣ ክልል ወይም አካባቢ እንዴው ጠቅልሎ ‹‹እንዲህ ነው እንዲያ ነው›› ብለው የሚፈርጁ ናቸው፡፡ ኦሮሞ እንዲህ ነው፣ አማራ እንዲህ ነው፣ ትግሬ እንዲህ ነው፣ ሶማሌ እንዲህ ነው፣ ሲዳማ እንዲህ ነው፣ አፋር እንዲህ ነው ብለው የሚደመድሙ ናቸው የጠቅል አሽከሮች፡፡

እየጠፋ ያለው የመጽሐፈ መነኮሳት ትምህርት ቤት

‹እኔ እንግዲህ የሚቻለኝን ደክሜያለሁ፤ ከዚህ በላይ ለማድረግ ዐቅሙም ዕውቀቱም የለኝም፡፡ ይህን ጉባኤ ቤት ደርቡሽ ፈተነው፣ መንግሥት ፈተነው፣ እሳት ፈተነው፣ ረሃብ ፈተነው፤ ይህንን ሁሉ ተቋቋመ፡፡ አሁን ግን እኔም አልፋለሁ፡፡ ትምህርት ቤቱም ይዘጋል፡፡ ሁላችንም ታሪክ ሆነን እንቀራለን››

click here for pdf

ጎንደር ከተማ በሄድኩ ጊዜ ሠለስቱ ምእት እየተባለ ወደሚጠራው አካባቢ ተጉዤ ነበረ፡፡ በዐፄ ቴዎፍሎስ (1700-1704 ዓም) ተሠርቶ በ1880 እና በ1881 ዓም በተደጋጋሚ በደርቡሽ ተቃጥሎ የጠፋውን የሠለስቱ ምእት ቤተ ክርስቲያን ፍራሽ ለማየት፡፡ ይህ በአንድ ወቅት እንደ ኒቂያ 318 ሊቃውንት ተሰባስበው ይመክሩበት ነበር የሚባለው ዋናው የጉባኤ ቦታ ደርቡሽ ካፈረሰው በኋላ እንደገና ሳይሠሩ ከቀሩት የጎንደር አድባራት አንዱ ነው፡፡

ከዚሁ ፈርሶ ከቀረውና ዛሬ መጸዳጃ ቤት ከሆነው የሠለስቱ ምእት ቤተ ክርስቲያን ፍራሽ አጠገብ በቆርቆሮ የታጠረ አንድ ግቢ አለ፡፡ ወደ ውስጥ ስትዘልቁ ዳዋ የለበሰ ግቢና በጭቃና ቆርቆሮ የተሠሩ ሦስት አነስተኛ ክፍሎችን ታገኛላችሁ፡፡

ተጠቃሚው ማነው?

click here for pdf

ማኅበረ ቅዱሳን ለሦስተኛ ጊዜ ያዘጋጀው የአብነት መምህራን ጉባኤ መታገዱን መግለጫዎችና ዜናዎች እያሳወቁን ነው፡፡ የአብነት መምህራን በቤተ ክህነቱ ‹ለአበል የተረሱ፣ ለሹመት የሚታወሱ› ሆነዋል፡፡ ስብሰባ፣ ዐውደ ጥናት፣ ሥልጠና፣ ጉዞ፣ ሲሆን እነርሱን የሚያስታውስ የለም፡፡ የጵጵስና ሹመት ሲመጣ ግን ‹ከእገሌ ይህንን ከእገሌም ያንን ተማርኩ› የሚለው ይበዛል፡፡ የቤተ ክርስቲያኒቱም ሆነ የሀገሪቱ ሀገራዊ ዕውቀት ማዕከል መሆናቸው ተረስቶ ይህንን ያህል ዘመን ሲኖሩ ‹ቤት ልሥራላቸው፣ ዘር ልዝራላቸው› ያለ ቤተ ክህነት አልገጠመንም፡፡ እንዲያውም እነ መምሬ በዕውቀቱን እነ አያ ብሩ እየቀደሟቸው ቦታ ቦታውን ይዘውታል፡፡

ማኅበረ ቅዱሳን ለውጥ አምጭ ሥራ ከሠራባቸው ዘርፎች አንዱ የአብነት ትምህርት ቤቶች መሆናቸውን እስላም ከክርስቲያኑ የሚመሰክረው ነው፡፡ ለአብነት መምህራን ደመወዝ ከመክፈል ቤት እስከ መሥራት፣ ትምህርት ቤቶቻቸውን ከመገንባት ለተማሪዎቹ ቁሳቁስ እስከ ማቅረብ፣ የጤና መርሐ ግብሮችን ከማከናወን እስከ ካሪኩለም ቀረጻ ሰፊ ሥራዎች ተሠርተዋል፡፡

ለአንድ ሊቅ ከቁሳዊ ነገር በላይ መንፈሳዊ ነገሩ ይበልጥበታል፡፡ ጽድቁ፣ ክብሩ፣ ስሙ፣ መዓርጉ፣ ታሪኩ ታላቅ ነገሮች ናቸው፡፡ ከቁሳዊው ድጋፍም ሞራላዊው ድጋፍ ታላቅ ነው፡፡ እነዚህ የአብነት መምህራን ቦታና ዐቅም ወስኗቸው፣ እድሜና አሠራር ገድቧቸው እንዳይቀሩ፤ እርስ በርስ ተገናኝተው እንዲመክሩ፤ አሠራራቸውን እንዲያዘምኑ፣ ዕውቀት እንዲከፋፈሉ፣ ልምድ እንዲለዋወጡ፣ ህልውናቸውን እንዲተዋወቁ፣ ወጥ አሠራር እንዲዘረጉ መደረጉ የሚያስመርቅ እንጂ የሚያስረግም አልነበረም፡፡

የመረረው አብዮተኛ

(ለ1966ቱ አብዮት 40ኛ ዓመት ማስተዋሻ)

click here for pdf

በአብዮቱ ዘመን አንድ ጓድ ከዚህ ቀጥሎ የተጠቀሰውን ቃለ መጠይቅ በመስጠቱ ለ17 ዓመታት ወኅኒ ተወርውሮ ነበር፡፡ በ1983 ዓም ከወኅኒ ሲወጣ ሰውዬው አርጅቷል፡፡ ከዘራውን ተደግፎ ቤቱ በረንዳ ላይ ይቀመጥና ቃለ መጠይቁ የታተመበትን ጋዜጣ እያየ ‹‹ይህን ቃለ መጠይቅ የሰጠሁት ዛሬ ቢሆን ኖሮስ?›› ብሎ ይጠይቃል፡፡ ለሰውዬው መልስ ለመስጠት ቃለ መጠይቁን አንብቡት፡፡

ጋዜጠኛ፡- ለእርስዎ ሀብት ክፍፍልን በተመለከተ በካፒታሊዝምና በሶሻሊዝም መካከል ያለው ልዩነት ምንድን ነው?

ጓድ፡- በካፒታሊዝም እኩል ያልሆነ የሀብት ክፍፍል ሲኖር፣ በሶሻሊዝም ደግሞ እኩል የሆነ የድኽነት ክፍፍል አለ

ጋዜጠኛ፡- ጭቆናን በተመለከተ በካፒታሊዝምና በሶሻሊዝም መካከል ልዩነቱ ምንድንነው?

ጓድ፡- በካፒታሊዝም ሰው ሰውን ይጨቁናል፣ በሶሻሊዝም ግን ፓርቲ ሰውን ይጨቁናል

ጋዜጠኛ፡- ለምሳሌ በሰሐራ በረሃ ውስጥ ሶሻሊስት ሪፐብሊክ ቢመሠረት ምን ለውጥ ሊያመጣ ይችላል ብለው ያስባሉ?

ጓድ፡- ከሦስት ዓመታት በኋላ ሀገሪቱ አሸዋ ከውጭ ማስመጣት ትጀምራለች

ጋዜጠኛ፡- በሶሻሊዝም አስተሳሰብ ደመወዝና ሠራተኛን እንዴት ይገልጧቸዋል?

ማዕቀብ

click here for pdf

እንዳለ ጌታ ከበደ

(የ2005 ዓም የ‹በጎ ሰው› ሽልማት ተሸላሚ)

በልቦለድ መጻሕፍቱና በፕሬስ ውጤቶች ላይ በሚያወጣቸው መጣጥፎች የምናውቀው እንዳለ ጌታ ከበደ ‹‹ማዕቀብ›. የተሰኘ አዲስ መጽሐፍ እያስነበበን ነው፡፡ መጽሐፉ ስለሳንሱር፣ ስለ ደራስያንና  ስለ አሮጌ መጻሕፍት አከፋፋዮች የሚተርክ ነው፡፡

የእንዳለ ጌታ ‹ማዕቀብ›› ለየት ያሉ ነገሮችን ያሳየናል፡፡ ሳንሱር በንጉሡ፣ በደርግና በኢሕአዴግ ዘመን ምን ጠባይ እንደነበረው፣ እነማን በሳንሱር እንደታረዱ፣ እንደተደረቱና እንደተቦጨቁ ይተርካል፡፡ ትረካው ሳንሱር ያሳቀቃቸውን ደራስያን ብቻ ሳይሆን በሳንሱር መሥሪያ ቤቱ ተቀምጠው ሳንሱር ሲያደርጉ የነበሩ ሰዎችንም ትረካ ያካተተ ነው፡፡

የሳንሱር ስም ሲጠራ እንደ ሰይጣን ስም ቆጥረውት ‹በስመ አብ› የሚሉ ደራስያን ያሉትን ያህል ‹‹ሳንሱር መኖር ነበረበት፣አሁንም መኖር አለበት›› ብለው የሚያስቡ የሳንሱር ባለሞያዎችንም አስተያየትና ሙግት ታነቡበታላችሁ፡፡ በዚህ የሳንሱር ትረካ ከዚህ በፊት ያልሰማናቸው፣ ብንሰማቸውም በተሟላ ሁኔታ ያልሰማናቸውን የሀገራችንን የደራስያን መከራዎችና ተጋድሎዎች ታነባላችሁ፡፡ ኢትዮጵያ እንዴት ታላላቅ የሃሳብና የድርሰት ሰዎቿን እንዳጣች ታያላችሁ፤ ማስፈራራት፣ ግርፋት፣ እሥር፣ አካላዊ ጥቃት፣ ስደትና ግድያ ስለተፈጸመባቸው ደራስያን እያስነበበ ወደኋላ ይዟችሁ ይነጉዳል፡፡

አንበሶች የራሳቸው… እስኪኖራቸው ድረስ

click here for pdf 

በቤኒን በጋናና በቶጎ የሚገኙ ኢወ- ሚና(Ewe-mina) የሚባሉ ማኅበረሰቦች አሉ፡፡ በተረቶቻቸው፣ በአባባሎቻቸውና በምሳሌዎቻቸው እጅግ የታወቁ ናቸው፡፡ ከሚታወቁባቸው አባባሎች አንዱ አዳኝና አንበሳን አስመልክተው የተናገሩት አባባል ነው፡፡ ምንም እንኳን ይህ አባባል በናይጄሪያ፣ በታንዛንያና በኬንያ ማኅረሰቦችም ጭምር የሚነገር የታወቀ አፍሪካዊ ታላቅ ፍልስፍና ቢሆንም ምንጩ የኢወ ሚና ማኅረሰብ ሊሆኑ እንደሚችል ብዙዎች ገምተዋል፡፡

ኢወ- ሚናዎች የታሪክ አጻጻፍንና የታሪክ አነጋገርን ያኄሱበት፣ እንደ ቼኑዋ አቼቤ ያሉ ታላላቅ አፍሪካውያን ደራስያንም ነጮች በአፍሪካ ታሪክ ስነዳ ላይ ያደረሱትን በደል ለመግለጥ የተጠቀሙበት ታላቁ አባባላቸው ‹‹አንበሶች የራሳቸው ታሪክ ነጋሪ እስኪኖራቸው ድረስ፣ የአደን ታሪክ ምንጊዜም አዳኙን ከፍ ከፍ እንዳደረገ ይኖራል(Until Lions have their own historians, tales of the hunt shall always glorify the Hunter) የሚለው ነው፡፡

እማሆይ ባቄላ

 click here for pdf

አንዳንዱን ሰው ለምስክርነት ይፈጥረዋል፡: ደግ ሰው ጠፋ እንዳይባል፡: እርሱን የለህም እንዳንለው፣ ዓለምም ‹ጨልጦ ገርኝቶ› እንዳይጠፋ፡፡ እንዲህ ያለውም ሰው እንደ ሄሊኮሜት በዘመናት አንድ ጊዜ ብቻ ይገለጣል መሰል፡፡ መገለጡንም ብዙዎች ሳያውቁት ያልፍባቸዋል፡፡ ያወቁ ደግሞ ይጠቀማሉ፡፡

በዚህ በኛ ዘመን እንዲህ ያሉ ሰዎች ተገልጠው ነበረ ቢባል ለአብነት ከምንጠራቸው አንዷ እማሆይ ባቄላ ናቸው፡፡ ስማቸውን ማንም አያውቀውም፡፡ ግብራቸው ግን ሌላ ስም አምጥቶላቸዋል፡፡‹ እስመ ስሙ ይምርሖ ኀበ ግብሩ› ነበር የሚለው፡፡ አንዳንድ ጊዜ ግን ‹እስመ ግብሩ ይመርሖ ኀበ ስሙ› እንዲል የሚያደርጉት ሰዎችም አሉ፡፡ እንደ እማሆይ ባቄላ፡፡ 

በጎ ሰዎችን እንጠቁም፣ እናበረታታ፣ እንሸልም

የአምናው ተሸላሚ የመቄዶንያ የአረጋውያንና የአእምሮ ሕሙማን መርጃ ድርጅት መሥራች አቶ ብንያም

የዓመቱ በጎ ሰዎችን እንድንጠቁም በወጣው ማስታወቂያ መሠረት እስካሁን 43 በጎ ሰዎች ተጠቁመዋል፤ አሁንም ጊዜ አለን፡፡ እንጠቁም፣ መልካም ሰዎችን መሸለም ክፉዎችን ማስተማር ነው፤ መልካም ሰዎችን መሸለም ጀግኖችን መፍጠር ነው፤ መልካም ሰዎችን መሸለም ለልጆቻችን አርአያ መፍጠር ነው፡፡

ለሀገራቸው፣ ለወገናቸው፣ ለአካባቢያቸው መልካም ሠርተዋል፣ ዕውቅና ልንሰጣቸው፣ ልናከብራቸውና ልናበረታታቸው ይገባል የምትሏቸውን  በሚከተለው መመዘኛ መሠረት በተጠቀሰው የኢሜይል አድራሻ ይጠቁሙ፡፡

መመዘኛውን እዚህ ያንብቡ(click here)

የመጠቆሚያ አድራሻ

begosewshilmat@gmail.com