ማልታ ደኅና ሰንብች

             ደኅና ሁኚ ማልታ፣ደኅና ሁኑ ወዳጆቼ

የማልታ ቆይታዬ ተጠናቀቀ፡፡ ከከተማው ስንወጣ ፀሐይ እና ዝናብ አብረው መንገድ ላይ እየተዝናኑ ነበር፡፡ በኛ ሀገር ዝናብ እየዘነበ ፀሐይ ከወጣች «ጅብ ወለደች» እንላለን፡፡ ማልታዎች ደግሞ «አንዲት ቱርክ ወለደች» ይላሉ፡፡ በሁለታችንም ባህል ነገሩ ከመውለድ ጋር መገናኘቱ አስገርሞኛል፡፡

እኔ እንዳየኋቸው ማልታዎች የሚመሰገን ብዙ ጠባይ አላቸው፡፡ ለሚሸጡላችሁ ዕቃ ታማኞች ናቸው፡፡ የሆነውን ብቻ ይነግሯችኋል፡፡ እንዲህ ዓይነት ዕቃ የምትፈልግ ከሆነ ከእኔ ሱቅ ከምትገዛ ከእገሌ ሱቅ እዚህ ቦታ ብትገዛ ይሻልሃል ይላሉ ማልታውያን፡፡
እንደ ገጠር ባልቴት ወሬ የሚወድዱ ቢሆኑም ማልታውያን እህ ብለው ከሰሟቸው ምሥጢር የሚባል ነገር አያውቁም፡፡ የውስጣቸውንም ሆነ የውጫቸውን ያወሯችኋል፡፡ በማልታ «አንዲት ሴት እስክታገባ፣ አንድ ወንድ ደግሞ ካገባ በኋላ ይሰቃያል« ይባላል፡፡

ለማልታ ሴቶች ወንድ ማግኘት ከባድ ነው፡፡ የወንዶች እጥረት አለ፡፡ እናም እስኪጋቡ ድረስ ሴቷ ወንዱን ትለማመጣለች፡፡ ሴቷ ብቻ ሳትሆን የሴቷ ቤተሰቦች ጭምር እስኪያገባት ድረስ ይከባከቡታል፡፡ ከጋብቻ በኋላ የቤቱ ንብረት እና ገንዘብ በሴቷ እጅ ይወድቃል፡፡ ወንዱ ገንዘቡን አምጥቶ ለሴቷ ያስረክብና በየጊዜው እያሰበች የምትሰጠው እርሷ ናት፡፡ ከዚያም በተራው እርሱ ማልቀስ ይጀምራል፡፡

በማልታ መንገዶች አሥር ሰው ካያችሁ ሰባቱ ሽማግሌዎች እና ባልቴቶች ናቸው፡፡ አገሪቱ የአረጋውያን ሀገር ናት፡፡ አንዳንድ ጊዜ ደግሞ ከማልታ መንገዶች በሠላሳ ሴንቲ ሜትር ርቀት ላይ ከተሠሩ መደዳ ቤቶች በራቸውን ከፍተው ወጭና ወራጁን የሚያዩ የማልታ አረጋውያን ያጋጥሟችኋል፡፡

ለሁለት ሳምንት ያህል ስቀመጥ የፖሊስ መኪና ሳይረን እና የፖሊስ ግርግር ያላየሁባት ሀገር ማልታ ናት፡፡ ፖሊሶቹን ያየኋቸው ክብ ሠርተው ሲጫወቱ ነው፡፡ ሀገሪቱ የሰላም ሀገር ናት፡፡ መጀመርያ ከዲያቆን ምንዳዬ ጋር ወደዚህ ሀገር የመጣን ቀን ከአውሮፕላን ወርደን ሻንጣዎቻችንን በመያዝ በቀጥታ ወደ በሩ ስናመራ ግራ ገብቶኝ ነበር፡፡

በአካባቢው ከየት መጣችሁ? ወዴትስ ትሄዳላችሁ? የሚል ሰው አልነበረም፡፡ ውጭ ወጥተን እንኳን መውጣታችንን አላመንነውም ነበር፡፡ ለማልታዎች አገር ሰላም ነው፡፡

እስካሁን በብዙ ሀገሮች ስዞር እንደ ማልታ ከነ ሆድ ዕቃዋ ያየኋት ሀገር የለችም፡፡ እድሜ ለአሌክስ ትእግሥት «መላ» እያለ (በማልቲዝ «ይሁን» ማለት ነው) ይዞኝ ይጓዛል፡፡ እያንዳንዷ ቀን በከንቱ አላለ ፈችም፡፡ በጠዋት ተነሥተን ለጉብኝት እንወጣለን፡፡ አንዳንዴ ምሳ እንይዛለን፤ አንዳንዴ መንገድ ላይ እንበላለን፡፡ ማታ ለጉባኤ ወደ ቤተ ክርስቲያን እንገባለን፡፡ ከምሽቱ 12 ሰዓት እስከ ሁለት ሰዓት እዚያ ቆይተን እንደ ገና ለኮርስ ወደ ትንሿ አዳራሽ እናመራለን፡፡ እዚያ ደግሞ እስከ ምሽቱ 3 ሰዓት ተኩል እንቀጥላለን፡፡

ከተቻለ በትዳሩ መኪና፣ ካልተቻለም በቢጫማዎቹ (ማልታዎቹ ሲያቆላምጧቸው «የማር መልክ ያላቸው» በሚሏቸው» አውቶቡሶች ወደ ቤታችን እናመራለን፡፡ ቀን ቀን ከቻሉ የአምበሴ ባለቤት እና ጓደኛዋ የሠሩትን፤ ካልቻሉ ደገሞ ትኁቷ ሊዲያ ቀነኒሳን በሚያስንቅ ፍጥነት የምታዘጋጀውን፣ ዕድለኞች ከሆንንም ትዳሩ ጎምለል እያለ ያሰናዳውን እራት እንበላለን፡፡

ከዚያ ሁለቱ ለብሰው፣ ሦስቱ ራቁታቸውን ተቀምጠው በተደረደሩት ፎቴዎች ላይ ዘና ብለን የሀገር ቤት ጨዋታ እናመጣለን፡፡ በተለይም ደግሞ ዳዊት እና አምኃ (ቬራ) ካሉ ተስፋዬ ካሣ አልሞተም ያሰኛሉ፡፡ በዚያ ላይ አማኑኤል (አቡቱ) እና ትዳሩ ሲጨመሩበት ያለነው ማልታ ላይ መሆኑን እንረሳዋለን፡፡ አሌክስ ከሥር ከሥር ይቆሰቁሳል፤ ሊዲያ ትጨምራለች፤ ቶማስ ነገር ጣል ያደርጋል፤ ታሪኩ ከመጣ ደግሞ ዙሩን ያከርረዋል (ታሪኩ እጅግ የተዋጣለት የምግብ ባለሞያ ነው፡፡ እኔ እና ከስፔን የመጣው ቤቢ አድንቀንለታል)፡፡ ከዚያም ጨዋታው የቴሌቭዥን ሾው ይመስላል፡፡

በማልታ ሐበሾች ዘንድ፣ ፍቅር ይጋገራል፤ ፍቅር ይቀርባል፤ ፍቅርም ይበላል፡፡ ዘረኛነት እና ፖለቲካዊ ልዩነት ሜዲትራንያን ባሕር ገብተዋል፡፡ ኤርትራውያንን እና ኢትዮጵያውያንን ለመለየት ለየት ያለ ጥናት ይጠይቃችኋል፡፡ እነዚህም ትግርኛ እነዚያም አማርኛ ያቀላጥፋሉ፡፡

የአማርኛም ይሁን የትግርኛ መዝሙር ከተዘመረ ሁሉም በእኩልነት ይሳተፋሉ

የአማርኛም ይሁን የትግርኛ መዝሙር ከተዘመረ ሁሉም በእኩልነት ይሳተፋሉ፡፡ ጉባኤውን የሚመራው ኮሚቴም ከሁለቱም የተውጣጣ ነው፡፡ «አየዋለሁ አሁን ግን አይደለም» እንዳለው በለዓም የሁለቱን ሕዝቦች የፍቅር ውሕደት እናየዋለን፤ አሁን ግን አይደለም፡፡ የታለ ድንበሩ? ሰላም አስከባሪውስ የታለ? ድንበር ጠባቂ ወታደሮችስ የታሉ? ጦርነቱስ የት ገባ? ተላላችሁ ማልታ ላይ ስትሆኑ፡፡ እዚህ ቁስል የለም፡፡ ቢኖርም የሻረ ቁስል ነው፡፡ እዚህ ልዩነት የለም፤ ቢኖርም ውብ የሆነ ልዩነት ነው፡፡

y¥L¬ DRDR ²æC

መከራ ከሆነ እንዲህ ያደረጋቸው፤ ስደቱ ከሆነ እንዲህ ያስተሣሠራቸው፤ በረሃው ከሆነ ያፋቀራቸው፤ ሁላችን ይድረሰን እንበልን? ያሰኛል፡፡ አንዱ ከሌለው ከሌላው ተጠግቶ ይኖራል፡፡ ያለው ለሌለው ያበላል፡፡ ያገኘ ላላገኘ ያካፍላል፡፡ ብዙዎች ዕድል ደርሷቸው ማልታን ለቀቀው አውሮፓ እና አሜሪካ ከሄዱ በኋላ ይህንን እንደ ገና ዳቦ የሚገመጥ የማልታ ፍቅር ለምደው ኑሮው ይሰለቻቸዋል፡፡ አንዳንዶችም ተመልሰው ይመጣሉ፡፡

እዚህ የሚሰሙ ፊልሞች አሉ፡፡ ትራዤዲ፣ ኮሜዲ፣ ዶክመንታሪ፣ በያይነቱ ፊልም አለ፡፡ በሱዳን፣ በሊቢያ፣ በሜዲትራንያ የተከናወኑ የሀገር ልጅን ታሪክ የያዙ ፊልሞች፡፡ ይተርኩላችኋል፡፡ መከራውን ወደ ሳቅ፣ ስቃዩንም ወደ ቀልድ ለውጠው ያቀርቡላችኋል፡፡ ቀስ እያልኩ የማካፍላችሁ ብዙ ታሪኮች አሉኝ፡፡ 

ማልታን ተሰናብቼያት እየወጣሁ ነው፡፡ ትዝታዋ መቼም አይለቀኝም፡፡ አዲስ አበባን እንኳን የማልታን ያህል የማውቃት አይመስለኝም፡፡ ሽሮ መልክ ያላቸው ሕንፃዎቿ፤ እዚህም እዚያም እንደ ከዋክብት ብቅ የሚሉት አብያተ ክርስቲያናቷ፡፡ በሚገባ የተዘጋጁት ሙዝየሞቿ፡፡ ተጎብኝተው የማያልቁት መዳረሻዎቿ፤ «ቬራ ተኝቶ በድምፃቸው ስንት ቁጥር አውቶቡስ እንደሆኑ ይለያቸዋል» እያለ መብራህቱ የሚቀልድባቸው አውቶቡሶቿ፡፡ እንደ ተሰለፈ ወታደር በንቃት የተደረደሩት የመንገድ ዳር ዛፎቿ፤ «ኦልራይት» እያሉ የሚተላላፉት መንገደኞቿ፤ ዙርያዋን የከበባት የሜዲትራንያን ባሕር፤ ከዘመነ ፊንቄያውያን እስከ አውሮፓ ኅብረት የሚደርሰው ታሪኳ፤ የማይረሱ ናቸው፡፡

ደኅና ሁን

ታሪካዊ ሥፍራዎችን በጎበኘሁ ጊዜ ፎቶ ግራፍ ለማንሳት የተከለከለባቸውን ቦታዎች የመጣሁበትን ሀገር አይተው የፈቀዱልኝ አስጎብኝዎች፡፡ ከማልታ እስከ ጎዞ የሀገሩን ባህል እያወራ ያደረሰኝ ማልታዊው ሾፌር፤ እንደ አዲግራት ማር የሚጣፍጠውን የጎዞ ማር የሸጠልኝ የጎዞ ገበሬ፤ በአስደናቂ ጨዋታው እና ትረካው የመርከቡን ጉዞ ያሳመረው መሐመድ በልቤ ታትመው የሚኖሩ ናቸው፡፡ 

አንድ ቀን ደግሜ እንደምመጣ፣ ያለበለዚያም ደግሞ በሚሄዱበት ሀገር እንደምንገናኝ ተስፋ አደርጋለሁ፡፡ ይህንን ጉዞዬን ያመቻቹትን እና ያሳኩትን አባ ቴዎድሮስ ዘስታቫንገርን፣ አባ አብርሃም ዘኦስሎን፣ ጌታቸው ዘኦስሎን እግዜር ይስጥልኝ እላለሁ፡፡ በተለይ ደግሞ ሁለት ሳምንት ሙሉ ሥራውን ትቶ አብሮኝ የከረመውን አሌክስን፣ አጅግ እጅግ አመሰግነዋለሁ፡፡ አምላክ ዋጋውን ይክፈለው፡፡

ደኅና ሁኚ ማልታ፣

ደኅና ሁኑ ወዳጆቼ

                                                                  ፍራንክፈርት አውሮፕላን ጣቢያ፣ ጀርመን