ማልታ ደኅና ሰንብች

             ደኅና ሁኚ ማልታ፣ደኅና ሁኑ ወዳጆቼ

የማልታ ቆይታዬ ተጠናቀቀ፡፡ ከከተማው ስንወጣ ፀሐይ እና ዝናብ አብረው መንገድ ላይ እየተዝናኑ ነበር፡፡ በኛ ሀገር ዝናብ እየዘነበ ፀሐይ ከወጣች «ጅብ ወለደች» እንላለን፡፡ ማልታዎች ደግሞ «አንዲት ቱርክ ወለደች» ይላሉ፡፡ በሁለታችንም ባህል ነገሩ ከመውለድ ጋር መገናኘቱ አስገርሞኛል፡፡

እኔ እንዳየኋቸው ማልታዎች የሚመሰገን ብዙ ጠባይ አላቸው፡፡ ለሚሸጡላችሁ ዕቃ ታማኞች ናቸው፡፡ የሆነውን ብቻ ይነግሯችኋል፡፡ እንዲህ ዓይነት ዕቃ የምትፈልግ ከሆነ ከእኔ ሱቅ ከምትገዛ ከእገሌ ሱቅ እዚህ ቦታ ብትገዛ ይሻልሃል ይላሉ ማልታውያን፡፡

ሐል ፋር የመጠለያ ጣቢያ

የመጠለያ ጣቢያው ውስጡ በኮንቴይነር እና በአረጁ ድንኳኖች የተሞላ ነው

በሱዳን በረሃ ተጉዘው የሰሐራን በረሐ እንደ ግመል ያቋርጣሉ፡፡ ረሃቡ፣ ጥማቱ በትግል እና በወኔ ይታለፋል፡፡ በየመንገዱ መኪና ሲበላሽ መቆሙ፣ ከፖሊሶች ለመደበቅ በየተራራው ሥር ከአንድ ቀን እስከ ለሁለት ሳምንት ያለ ምግብ መቀመጡ፤ በየቀኑ ብር ጨምሩ ከሚሉ አሻጋሪዎች ጋር መጨቃጨቁ ይታለፍና ሊቢያ ይገባል፡፡

ከፋዘር ፓውል ቦርግ ጋር

በጥንታዊው እና ቢጫማ መልክ ባለው የማልታ አውቶቡስ ተሳፍረን ወደ ቫሌታ እየሄድን ነው፡፡ የማልታ ሕንፃዎች ከአራት እና አምስት ፎቅ የማይበልጡ፣ መልካቸው ደብዛዛ ቢጫ ወይንም ቢጫማ መልክ ያለው ነው፡፡ ይህም ከተማዋን ጥንታዊ እና ታሪካዊ ውበቷን እንዳታጣ አድርጎታል፡፡ የሕንፃዎቿ አሠራር ከሀገሪቱ ጥንታዊነት እና ቅርስነት ጋር የተስማማ፣ ነገር ግን ዘመናዊነቱን የጠበቀ ነው፡፡

ይህንን የማልታ የሕንፃ አደራደር ሳይ የጎንደር፣ የሐረር፣ የአኩስም እና የላሊበላ ሕንፃዎች እና ቤቶች ይታሰቡኛል፡፡ ከከተሞቹ ባህል፣ ታሪክ እና ክላሲካል የሕንፃ ጥበብ ጋር የማይሄዱ፤ ተመጣጣኝ ምግብ እንዳጣ ልጅ አንዱ ከፍ አንዱ ዝቅ ያሉ፡፡ የቀለም ኤግዚቢሽን እንዲያሳዩ የተፈረደባቸው ይመስል ዝብርቅርቃቸው የወጣ ሆነው ይታዩኛል፡፡

የቅዱስ ጳውሎስ ተረፈ አጽም

የቅዱስ ጳውሎስ የቀኝ እጁ አጥንት በነሐስ በተሠራ የእጅ ምስል ውስጥ

ከማልታ ሃይማኖታዊ በረከቶች ሁለቱ በቫሌታ የቅዱስ ጳውሎስ ካቴድራል /St. Paul’s Shipwreck church/ የሚገኙት ተረፈ አጽሙ እና የተሠዋበት ዓምድ ቁራጭ ናቸው፡፡

በቤተ ክርስቲያኑ በቅዱስ ዮሴፍ መቅደስ ውስጥ በመንበሩ ላይ የቅዱስ ጳውሎስ የቀኝ እጁ አጥንት በነሐስ በተሠራ የእጅ ምስል ውስጥ ይገኛል፡፡

ቦምብ ያላፈረሰው ቤተ ክርስቲያን

በማልታ ሞስታ ከተማ ውስጥ በ1860 ዓም የተገነባ የሮቱንዳ ቅድስት ድንግል ማርያም ቤተ ክርስቲያን ይገኛል፡፡ የሞስታ ነዋሪዎች ይህንን ቤተ ክርስቲያን ያነፁት በትርፍ ጊዜያቸው ሕንፃውን በመገንባት በነፃ ነው፡፡

የቅድስት አጋታ ካታኮምብ

እነሆ የማልታ ደሴት ጉብኝታችንን እንደ ቀጠልን ነው፡፡

በቅድስት አጋታ ካታኮምብ ከንመበር ላይ የተሳሉ የርግብ ሥዕሎች፣

በመጀመርያዎቹ የክርስትና ዘመናት ክርስቲያኖች ከሮማውያን መከራ ለመደበቅ፣ ለጸሎት እና ለመቃብር ይጠቀሙባቸው የነበሩ የምድር ሥር ዋሻዎች ካታኮምቦች ተብለው ይጠራሉ፡፡

የቅዱስ ጳውሎስ ዋሻ

የማልታ ጥንታዊት ከተማ በሆነችው ምዲና (መዲና ከሚለው የዓረብኛ ቃል የተገኘ ሲሆን ከተማ ማለት ነው)፡፡ አንድ ታሪካዊ ሥፍራ አለ፡፡ ሐዋርያው ቅዱስ ጳውሎስ ለሦስት ወራት ያህል የኖረበት እና ያስተማረበት ቦታ፡፡ በሐዋርያት ሥራ ምእራፍ 27 እና 28 ላይ እንደተነገረው ቅዱስ ጳውሎስ ለፍርድ ወደ ሮም ሲሄድ በሜዲትራንያን ባሕር ላይ መርከባቸው አቅጣጫ ሳተች፡፡ ለ14 ቀናትም ያህል ተንገላቱ፡፡ ከ14 ቀናት በኋላ ወደ አንዲት ደሴት ደረሱ፡፡ ደሴቲቱም መላጥያ እንደምትባል ሰሙ፡፡

«ጉዞ» ሰላማዊቷ ደሴት

ከማልታ ደሴቶች መካከል በስፋት ሁለተኛዋ ደሴት ናት ጉዞ፡፡ ከዋና ከተማው ከቫሌታ በመኪና የሰላሳ ደቂቃ ከዚያም በመርከብ የሰላሳ ደቂቃ መንገድ ያህል ትርቃለች፡፡ ሕዝቦቿ ሰላማውያን እና ሃይማኖተኞች ናቸው፡፡ አንዲያውም አንዳንድ መጻሕፍት ቅዱስ ጳውሎስ ወደ ሜዲትራንያን ባሕር ተመልሶ ቢመጣ አንዳስተማራቸው የሚያገኛቸው የጉዞን ሰዎች ብቻ ይላሉ፡፡

ቀን ሲደርስ አምባ ሲፈርስ

ተክለ ጻድቅ መኩርያ በጻፉት ዐፄ ቴዎድሮስ እና የኢትዮጵያ አንድነት በተሰኘው መጽሐፋቸው ላይ ዐፄ ቴዎድሮስ አንቱ የተባሉ ጉምቱ ጉምቱ መሳፍንትን እየረቱ ከቋራ ጎንደር የደረሱበትን ምክንያት ሲገልጡት «መኳንንቱ እና መሳፍንቱ የተጠናወታቸው መጠን ያለፈ ንቀት ነው» ይላሉ፡፡

malta, St. Paul bay

ወደ መላጥያ

እኔ እና ዲያቆን ምንዳዬ ብርሃኑ በኦስሎ በኩል ወደ ስታቫንገር ገብተን፣ በዚያም አንድ ሳምንት ያህል ቆይተን፣ ትናንት ደግሞ በፍራንክፈርት በኩል ወደ ማልታ ተጓዝን፡፡ የኛ መጽሐፍ ቅዱስ መላጥያ የሚላት ይህቺ ደሴት በሱዳን በኩል ወደ ሊቢያ፣ ከዚያም በጀልባ ሜዲትራንያን ለሚያቋርጡ ስደተኞች ወገኖቻችን መጠለያ ናት፡፡ በጣልያን እና በሊቢያ መካከል መገኘቷ ለብዙዎች እንደ መንገድ ማረፊያ አገልግላለች፡፡

 መላጥያ/ማልታ/ ከሜዲትራንያን ደሴቶች መካከል ትልቁ ሲሆን በሜዲትራንያ ባሕር ማእከላዊ ቦታ ላይ ከሲሲሊ በስተ ደቡብ 96 ኪ.ሜ. ርቀት ላይ ይገኛል፡፡ ጠቅላላ የደሴቱ ስፋት 246 ስ.ኪ.ሜ. ነው፡፡

«ስኳሬ»፣ «ዘይቴ»

በአንድ ጨለማ ቤት ውስጥ ነው፡፡ ቤቱ ያለው ከአንድ ሕንፃ ሥር ነው፡፡ በጣም ሰፊ እና ጨለማ ቤት ውስጥ፡፡ መጀመርያ በጨለማው ውስጥ አጮልቃ ማየት የቻለችው ስኳር ናት፡፡ ከእርሷ አጠገብ ዘይት ኩርምት ብላ ተቀምጣለች፡፡

«አንቺም እዚህ መጣሽ!» አለቻት ስኳር

«ባክሽ ሕዝቡን ከኑሮ እሥር ቤት እናወጣለን ብለው እኛን የጨለማ እሥር ቤት ከተቱንኮ» አለች ዘይት እየተንገጫገጨች፡፡

የ7000 ዓመት የአያቶቻችን ቤት

የምሥራቅ ኢትዮጵያ እምብርት ወደ ሆነችው ድሬዳዋ የዘለቀ ሰው እምብዛም የማይጎበኘው፤ ነዋሪዎቿም የማይናገሩለት አንድ ታሪካዊ ቅርስ አለ፡፡ ቅርሱ የሚገኘው ከድሬዳዋ ከተማ ከከተማዋ ምሥራቅ 37 ኪ ሜ ርቀት ላይ ነው፡፡ መንገዱ የክረምት ጥርጊያ መንገድ ይመስላል፡፡ ምቾት ያለው መኪና ላልያዘ ሰው ወተት ጠጥቶ በዚያ መንገድ ቢጓዝ ተንጦ ተንጦ ቅቤ ይወጣዋል፡፡

ለማጠቃለያ - ሦስት ነገሮች ብቻ

የትዳር ጉዳይ በዚህ የጡመራ መድረክ ከተነሣ በኋላ 35አሳዛኝ ታሪኮች በጽሑፍ ሃያ ሁለት ደግሞ በስልክ ደርሰውኛል፡፡ አንዳንድ ከጋብቻ ማማከር ጋር የተያያዘ አገልግሎት ያላቸው ወንድሞች እና እኅቶችም ገጠመኞቻቸውን እና የመፍትሔ ሃሳቦቻቸውን አጫውተውኛል፡፡

ሁሉንም በዚህ መድረክ ለማቅረብ ቦታ እና ጊዜ ይጠብበናል፡፡ ወደፊት ግን ጋብቻን እና ፈተናዎቹን በተመለከተ ልዩ ልዩ አካላት የተሳተፉበት መድረክ እንደሚያስፈልግ ሁኔታው ይጠቁማል፡፡ ይህ ውይይት ከተደረገ በኋላ ተጋጭተው ወደ ወንድሞች ጋር ለሽምግልና የመጡ ባል እና ሚስት ነበሩ፡፡ ሚስት አይሆንም እያለች የለም ታረቁ ታረቁ ተብለው ወደ ቤታቸው እንዲገቡ ተደረገ፡፡ ማታ ባል ሚስቱን በሽጉጥ ገደላት፡፡ እናም ነገሮች ከምንገምተው በላይ ሥር እየሰደዱ መሆኑን እያመለከቱን ይመስለኛል፡፡

እኔ በዚህ የማጠቃለያ ጽሑፍ ሦስት ነገሮች ብቻ አቀርባለሁ፡፡

የኔ የተለየ ነው

በጋብቻ ጉዳይ የተነሣውን ጉዳይ እያየሁት ነው፡፡ ችግሩ ካለመዋደድ እና ከችግር የሚመጣ ብቻ አይደለም፡፡ ስለ ጋብቻ ካለው ትምህርት እና ከሚነገረው ጭምር ነው፡፡ ጋብቻ ለምለም ገነት፣ እንከን አልባ ጉዞ፣ የሚያጓጓ ሕይወት ተደርጎ ብቻ ይነገራል፡፡

በውስጡ ሊያጋጥሙ የሚችሉ ችግሮች አይነገሩም፡፡ ችግሮችንም እንዴት መፍታት እንደሚቻል ትምህርት አይሰጥም፡፡

ለምሳሌ የኛን ቤት የሚመሩት አንድ ባሕታዊ ናቸው፡፡ ለምሳሌ እኒህ ባሕታዊ ሱባኤ ካዘዙ ሦስት ወር ሆኗቸዋል፡፡ በዚህም ምክንያት እኔና ባለቤቴ በአልጋ ከተለያየን ሦስት ወራችን ነው፡፡

ዲያቆን ዳንኤል ይታይህ፡፡ በሰባቱ አጽዋማት፣ ቅዳሜ እና እሑድ፣ እሷ በምታከብራቸው አሥራ ሁለት በዓላት እንደገና ባሕታዊው በሚያዙት ሱባኤ ምክንያት እኔና ባለቤቴ አብረን ከምናድርበት እርሷ ገዳም የምትዞርበት ጊዜ ይበልጣል፡፡

እንዴት ነው ግን ሰው በየቀኑ ራእይ ያያል እንዴ፡፡ ደግሞስ ሁሉም ሱባኤ ባልና ሚስት ማለያየት ብቻ ነው እንዴ፡፡ ጓደኞቻችን መከሩን፣ የንስሐ አባታችን መከሩን፣ ወላጆቻችን መከሩን፤ እርሷ ግን ከኒያ ባሕታዊ በቀር የምትሰማው የለም፡፡

ልጆቼ እንኳን በሱባኤው ምክንያት ሥጋ እና ዕንቁላል መብላት ካቆሙ ቆዩ፡፡ ለመሆኑ አንድ ባሕታዊ በሚያዘው ሱባኤ አሥር ዓመት ያልሞላቸው ልጆች መጎዳት አለባቸው?

ልመሆኑ ባል እና ሚስት በሁሉም በዓላት እና ሱባኤዎች ሁሉ መለያየት አለባቸው? ፈተናውስ ይቻላል? እኔ በሁለት ነገር እየተፈተንኩ ነው፡፡ በአንድ በኩል ውስጤ ይፈተናል፤ በሌላ በኩል በትዳራችን ሌላ ሰው ማዘዙ ያናድደኛል፡፡ ልክ ነው ባለቤቴ ዝሙት ትፈጽማለች ብዬ አላምንም፡፡ ግን እርሷ ደንበኛውን የባል እና ሚስት ግንኙነትም ትታዋለች፡፡ ታድያ ምን ትላታለህ?

ይኼይስ ከናዝሬት

ምን ይሻለኛል ትላላችሁ?

ይህ ጉዳይ ከተነሣ በኋላ ብዙ አንባብያን ሃሳባቸውን እና ገጠመኛቸውን በመላክ ላይ ናቸው፡፡ ከነዚህ መካከል ለሌሎችም ትምህርት የሚሰጡትን እና ልብ የሚነኩትን በዚህ ሳምንት አቀርባቸዋለሁ፡፡ ላሁኑ የሚከተለውን አንብቡ፡፡ ሃሳባችሁንም አካፍሉ፡፡ በተለይም የሕግ፣ የሥነ ልቡና፣ የማኅበራዊ ኑሮ ባለሞያዎች እና የጋብቻ አማካሪዎች ሃሳብ ብታካፍሉ መፍትሔዎቹ ሁለገብ ይሆናሉ፡፡

አንደምን አለህ ወንድማችን ዲ/ን ዳንኤል

ይህ ያነሳሀው ሃሳብ ጥሩ ነው በተለይ ያንተን ሃሳብ ገልፀህ የኛንም አንድንገልፅ ስላቀረብቀው ደስ ብሎኛል።  እኔ ግን የተቀራረበ ጥያቄ አለኝ፡-