ወደ ደረስጌ ማርያም ክፍል አራት

ዐፄ ቴዎድሮስ ንግሥናቸውን ያወጁበት ሕንፃ

አንድ ጥንታዊ ባለ ሁለት ፎቅ ሕንፃ በዚህ ቦታ ይገኛል፡፡ ወደ ሕንፃው በደረጃ በኩል ትወጣላችሁ፡፡ ከከዚያም በደረጃ ወደ መጀመርያው ፎቅ ስትወጡ በፊት ለፊቱ በኩል በረንዳ ታገኛላችሁ፡፡ ወደ በረንዳው ዝለቁ፡፡

እነሆ አሁን የኢትዮጵያን ታሪክ በቀየረ አንድ ታሪካዊ ቦታ ላይ ቆማችኋል ማለት ነው፡፡ እዚህ ሠገነት ላይ ቆመው ነበር ዐፄ ቴዎድሮስ ንጉሠ ነገሥት መሆናቸውን ያወጁት፡፡ የዘመነ መሳፍንት ማብቂያ እና ኢትዮጵያ ወደ አዲሱ ዘመን መሸጋገርዋ የታወጀው እዚህ ቦታ ላይ ነበር፡፡ ዘመናዊው የኢትዮጵያ ታሪክ የሚጀምረው ከዚህ ሠገነት ላይ ነው፡፡

ሠገነቱን ለቅቀን ካህናቱ በሰጡን መሰላል አማካይነት ወደ ላይኛው ፎቅ ወጣን፡፡ የፎቁ ወለል የሆነው እንጨት በዕድሜ ብዛት አርጅቶ ፈራርሷል፡፡ ለታሪክ ታድሎ ታሪኩን የሚረሳ እንደኛ ያለ ማነው፡፡ ይህንን የዘመናዊት ኢትዮጵያ መነሻ ሕንፃ መጠበቅ አቅቶን ይኼው ወለሉ እዚህ እና እዚያ ተለያይቷል፡፡

ዐፄ ቴዎድሮስ ንግሥናቸውን ያወጁበት ሠገነት

እንዳንወድቅ እየተጠነቀቅን ወደ ላይ ወጣን፡፡ ከአናቱ በተያያዘ ከባድ እና ረዥም ብረት የታሠሩ ሁለት ደወሎች አሉ፡፡ ትልቁ ደወል አሥራ አምስት የፈረስ ጉልበት አለው ይባላል፡፡ ይህንን ደወል ከጀርመን ያመጡት ዶክተር ዊልሔለም ሺምበር ናቸው፡፡ ደወሉ በአሁኑ ጊዜ በዓመት ሦስት ጊዜ ብቻ ይደወላል፡፡ ለኅዳር 21፣ ለኅዳር 25 ለመርቆሬዎስ በዓል እና ለጥር 21 ቀናት፡፡ በጥንት ዘመን ደወሉ ሲደወል ከደረስጌ በግምት 200 ኪሎ ሜትር እስከሚርቀው ወገራ ድረስ ይሰማ ነበር ይባላል፡፡

በትንሹ ደወል ላይ እኔ ለጊዜው ትርጉሙን ያላወቅኩት ጽሑፍ ተጽፏል፡፡ Aloysij Lucenti Funde Romae ይላል፡፡ እስኪ የምታ ውቁት ተርጉሙት፡፡ በትንሹ ደወል ዙርያ እንዲህ የሚል ጽሑፍ ይነበባል louis Del A Strasbourg L’an 1848 faite par

            ትንሿ ደወል

ከደወሉ ሥር ያለው መቆሚያ እንጨት ቃቃቃ ይላል፡፡ በአንድ እጄ ደወሉ የታሠረበትን አግዳሚ፣ በሌላ እጄ ራሱን ደወሉን ይዤ በትልቁ ደወል ላይ በዙርያ የተጻፈውን ጽሑፍ ለማንበብ ሞከርኩ፡፡ ሙሉቀን ባትሪ ያበራል፡፡ እኔ በላዩ ላይ ያደራውን ሸረሪት እየጠረግኩ ጽሑፉን እመዘግባለሁ፡፡

አንድ እግሬ ተንጠለጠለ፡፡ ዝቅ ብዬ አየሁት፡፡ በጨለማው ውስጥ ወለሉ ይታኛል፡፡ ቄሰ ገበዙ «ተጠንቀቅ፤ አደገኛ ነው» ይላሉ ከሥር ሆነው፡፡ በተለይም በስተ ጀርባ ያለውን ጽሑፍ ለማንበብ የግድ እግሬን ለቅቄ ደወሉን በያዘው አግዳሚ ተንጠልጥዬ ማለፍ አለብኝ፡፡ ሙሉቀን እየደገፈኝ ተንጠላጠልኩ፡፡ ቃቃቃ፡፡

ተመስገን፡፡ በሰላም የወለል እንጨቱ ላይ እግሬ ዐረፈ፡፡ ግን እርሱም ቢሆን ቃቃቃ እያለ ምሬቱን አሰማ፡፡ «አትጠግኑን እና ስንፈርስ ዝም ብላችሁ እዩን» እያለን ይሆን አልኩ በልቤ፡፡ የደወሉ ውፍረት ወደ ሃያ ሳንቲ ሜትር ይጠጋል፡፡ ከአግዳሚው ጋር በሚገባ በብረት ታሥሯል፡፡ አግዳሚው ደግሞ ከግድግዳው ጋር ተጎዳኝቷል፡፡

ጽሑፉ እንዲህ ይላል In Honorem Dei AC Beatae Marae birginis Anno Domini MDCCXLIII



በትልቁ ደወሉ ላይ ያለው ጽሑፍ



ደወሉ ያለበት ሕንፃ ላለፉት አንድ መቶ ዓመታት አገልግሏል፡፡ አሁን ጥገና የሚያ ስፈልገው ይመስለኛል፡፡ እንጨቱ አንዳች ድጋፍ ካልተደረገለት አንድ ቀን እንዳይለቀው እፈራለሁ፡፡ የቅርስ ባለሞያዎች እዚህ ቦታ ላይ ዜግነታዊ እና ሃይማኖታዊ ግዴታቸውን መወጣት አለባቸው ብዬ አምናለሁ፡፡

እንደምንም ከተንጠለጠልንበት ወረድን፡፡ መሰላሉን እየተቀ ባበልን፣ አንዳችን ለሌላችን እየደገፍን ወረድን፡፡

ደረስጌ ማርያምን እንዲህ በቀላ ጎብኝቶ መፈጸም አይቻልም፡፡ የሚነገሩ፣ የሚታዩ፣ የሚዳሰሱ ብዙ ነገሮች አሏት፡፡ የሚገርማችሁ ቤተ ክርስቲያንዋን የሚጠብቃት ኃይለ እግዚአብሔር ነው፡፡ ኢጣልያ ኢትዮጵያን እንደ ወረረ በ1928 ዓም መጋቢት 3 ቀን ለሦስት ሰዓታት ያህል በደረስጌ ማርያም ላይ የቦንብ ናዳ ከአውሮፕላን አወረደባት፡፡ አእንደ ሠለስቱ ደቂቅ ጢሱ እንኳን አልነካትም እነኳን እሳቱ፡፡

በዓመቱ የቦንብ ናዳውን ያዘዘው የጣልያን ጦር አዛዥ ወደ አካባቢው ሲመጣ በቤተ ክርስቲያንዋ ላይ ምንም እንዳልተከሰተ ያያል፡፡ «እኔ ዬስ ጉግሳ ቤተ መንግሥት መስሎኝ እንጂ እንዲህ ያለች ባለ ተአምር ቤተ ክርስቲያን መሆንዋን መቼ ዐወቅኩ» ብሎ ተፀፀተ ይባላል፡፡



             ትልቁ ደወል



ይህ ባለ ሥልጣን ከቤተ ክርስቲያንዋ ዐጸድ ለባንዴራ ማንጠልጠያ የሞሆን እንጨት ሊያስቆርጥ ሲነሣ ካህናቱ «ተው መቅሰፍት ይወር ድብሃል፤ እንኳን ዛፏን ቆርጠው በአጠገቧ በበቅሎ አታሳልፍም» ይሉታል፡፡ እርሱ ግን የሚመጣውን አየዋለሁ ብሎ ማስቆረጥ ይጀም ራል፡፡ ወዲያው በግቢው ውስጥ በበቅሎ ሲያልፍ ከበቅሎው ወድቆ ተሰበረ፡፡ አጃቢዎቹ ወዲያው አፋፍሰው ወደ አንምድ ጥግ ሲወስዱት ሞተ፡፡

1930 ዓም ደግሞ ሌላው የጣልያን ጦር አዛዥ ለሞቱበት ወታደሮች በግቢው መቃብር ሊያስቆፍር ሲነሣ የደብሩ አለቃ እና ሽማግሌዎች ከለከሉት፡፡ በዚህ ተናድዶ ሕዝቡን እፈጃለሁ ብሎ ሲነሣ መብረቅ ሐምሌ 21 ቀን ወርዶ እርሱን እና ባንዴራውን ለይቶ መታው፡፡

ከደረስጌ ወጣሁ፡፡ የካህናቱ ትኅትና፣ የአቶ አደራጀው መስተንግዶ፣ ከኅሊናዬ አይጠፋም፡፡ አሁን የወረዳው መስተዳድር እና የደብሩ ሰበካ ጉባኤ ሙዝዬም ሠርቶ ቅርሱን ለመጠበቅ በዝግጅት ላይ ነው፡፡ ወደ ስሜን ተራሮች የሚመጡ ጐብኝዎች ሃምሳ ኪሎ ሜትር ብቻ ተጉዘው ሊያዩዋት ይችላሉ፡፡ ከጎንደር ደረስጌ ወደ ሁለት መቶ ኪሎ ሜትር ያህል ብቻ ነው፡፡

ሙዝየሙን ለመሥራት ሁላችንም ብናግዛቸው የትውልድም፣ የሃይማኖትም ግዴታችንን ተወጣን ማለት ነው፡፡ ያለበለዚያ ባዶ ቁጭት ይሆንብናል፡፡ እኔ አበቃሁ፡፡ ወደ ጎንደር ልመለስ ነው፡፡ ሰላም ያግባን፡፡