አዞዞ ትጣራለች

 አሁንም አዞዞ ላይ ነው ያለሁት፡፡

ከግራኝ ወረራ በኋላ እና ከጎንደር ዘመን በፊት ከነበሩት የመንግሥት መቀመጫ ከተማዎች አንዷ ናት አዞዞ፡፡ ምናልባትም ከጎንደር በፊት የመጨረሻዋ ከተማ ሳትሆን አትቀርም፡፡ ይህንን ታሪኳን የሚመሰክሩ አያሌ ጥንታውያን ቅርሶች ከመሬት በላይ እና ከመሬት በታች ይታያሉ፡፡ ኢትዮጵያውያን ምን ያህል በራሳችን ላይ እንደምንቀልድ ለማወቅ የፈለገ ሰው አዞዞ የቀበረቻቸውን እና እንደ ዋዛ የጣለቻቸውን ቅርሶች መመልከቱ ብቻ በቂ ነው፡፡

 
ከጎንደር ዘመን በፊት ከነገሡት ነገሥታት መካከል ኃያል የነበረውና ለሃይማኖት ግጭት መነሻ የሆነው የዐፄ ሱስንዮስ የአዞዞ ቤተ መንግሥት እየፈራረሰ ይገኛል፡፡ ከፊሉን ቤተ መንግሥት መሬት ውጦታል፡፡ ከፊሉን ደግሞ የአካባቢ ከብቶች ይታከኩታል፡፡ ገበሬዎችም ያርሱበታል፡፡ ዙርያውን ዳዋ ውጦት ለቅርሶቻችን ግዴለሽ መሆናችንን ይመሰክርብናል፡፡
 

እርሱ ብቻ አይደለም፤ የሱስንዮስ ዘመን አልፎ የፋሲል ዘመን ሲተካ ፖርቹጊዞች አዞዞ ላይ የኢየሱስ ቤተ ክርስቲያን ሠርተው ነበር፡፡ እነ እጨጌ በትረ ጊዮርጊስ አዞዞ ትገኝ የነበረችውንና በስደቱ ዘመን ይዘዋት የተሰደዱትን የእመቤታችንን ታቦት «ካቶሊኮች በቀደሱበት አናስገባትም» ብለው ነበር አዞዞ ተክለ ሃይማኖትን ያነፁት፡፡ ያ የኢየሱስ መቅደስ ዛሬ ፈራርሶ፣ በላዩም ላይ እርሻ እየታረሰበት ይታዘበናል፡፡ የመጨረሻዎቹ የግንቡ ፍርስራሾች ሊጠፉ አንድ ሐሙስ ቀርቷቸዋል፡፡ ታሪክን ወደ ተረትነት መቀየር እንደምንችልበትም ይመሰክርብናል፡፡ የአካባቢው ቤተ ክህነት፣ የባህል እና ቱሪዝም ቢሮ፣ የአካባቢው ተወላጆች እና ለቅርስ እና ለባህል የሚቆረቆሩ አካላት አዞዞን ምን እስከምትሆን እንደሚጠብቋት እንጃ፡፡

ሌላው አሳዛኝ ታሪኳ ደግሞ ከፋሲል መዋኛ በፊት የተገነባው የሱስንዮስ የመዋኛ ገንዳ ጉዳይ ነው፡፡ ከ300 ዓመት በፊት የነበረውን የመዋኛ ገንዳ አሠራር ጥበባችንን ሊመሰክር የሚችለው ይህ ገንዳ በአፈር ተደፍኗል፡፡ ለምን? ብዬ የአካባቢውን ሰዎች ጠየቅኳቸው፡፡ «በክረምት ሕፃናት እየገቡ በመሞታቸው ተደፈነ» ብለው ነገሩኝ፡ እንደው ማን ይሙት ይህንን ችግር ለመቅረፍ በ300 ዓመት ታሪክ ላይ አፈር ሞልቶ ከመድፈን ይልቅ በአሮጌ ቆርቆሮ በሚገባ አጥሮ መከላከል አይቻልም ነበር?
 

ምን ይሄ ብቻ፤ ግንቦቹ ሲሠሩ በዚያ ዘመን የተመረተው ሲሚንቶ የተዘጋጀበት የመቀመሚያ ገንዳም በአፈር እየተዋጠ ነው፡፡ የገንዳው አሠራር ራሱ ጥበብ ሆኖ፣ ለሌሎች ጥበቦችም መፍለቂያ ነበረ፡፡ ግን ምንያደርጋል ወደ አፈር ለመግባት እየተሰናበተን ይገኛል፡፡

የአዞዞ ተወላጆች፣ የቅርስ እና ታሪክ ወዳጆች፣ የአካባቢው ቤተ ክህነት፣ የቅርስ፣ የባህል እና ቱሪዝም አካላት፣ መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች የጥንቷ አዞዞ ከመሬት ሥር ገብታ ከዓይን ከመጥፋቷ በፊት የምትችሉትን ሁሉ አድርጉ፡፡ አዞዞ ትጣራለች፡፡

ከአዞዞ ተክለ ሃይማኖት ፣ጎንደር